Wat is een primaire bron?

Primaire bronnen zijn het oorspronkelijke bewijs van gebeurtenissen, objecten, personen of uitgevoerd werk. Voorbeelden hiervan zijn:

Onderzoeksresultaten
Statistische gegevens
Ooggetuigenverslagen
Enquêtes en interviews
Juridische documenten

Via primaire bronnen kunnen studenten en onderzoekers de werkelijke gebeurtenis zo dicht mogelijk benaderen. De informatie in primaire bronnen is nog niet geanalyseerd, samengevat of geïnterpreteerd door iemand buiten het onderzoek. Dit geeft je de mogelijkheid om dit zelf te doen.

Gerelateerde artikelen

Primaire en secundaire bronnen in je scriptie

Betrouwbare bronnen voor in je scriptie | Uitleg & voorbeelden

Veelgestelde vragen: Bronvermelding

Wat betekent “et al.”?: “Et al.“ is een afkorting van de Latijnse term “et alia”, wat “en anderen” betekent. Het wordt gebruikt in bronvermeldingen om ruimte te besparen als er te veel auteurs zijn om ze allemaal te noemen.

Richtlijnen voor het gebruik van “et al.” verschillen afhankelijk van de referentiestijl die je volgt. Zo hanteren APA, MLA en Chicago allemaal andere regels.
Wanneer moet ik “et al.” gebruiken in verwijzingen?: De afkorting “et al.“ (Latijns voor “en anderen”) wordt gebruikt om verwijzingen naar bronnen met meerdere auteurs in te korten.

In APA-stijl wordt “et al.” gebruikt voor bronnen met 3+ auteurs, bijvoorbeeld (Smith et al., 2019). De term “et al.” wordt niet gebruikt in de APA-literatuurlijst.

In MLA-stijl wordt “et al.” toegepast voor 3+ auteurs in verwijzingen in de tekst en bronvermeldingen in de literatuurlijst.

In Chicago-stijl gebruik je “et al.” voor een verwijzing in de tekst naar een bron met 4+ auteurs en voor een bronvermelding in de literatuurlijst naar een bron met 10+ auteurs.
Hoe gebruik ik DOIs volgens de MLA-stijl?: De MLA-stijl hanteert het volgende format: doi:10.1177/0269881118806297.

G, Marcela Ot’alora, et al. “3,4-Methylenedioxymethamphetamine-Assisted Psychotherapy for Treatment of Chronic Posttraumatic Stress Disorder: A Randomized Phase 2 Controlled Trial.” Journal of Psychopharmacology, vol. 32, no. 12, Dec. 2018, pp. 1295–1307, doi:10.1177/0269881118806297.

Genereer correcte MLA-bronvermeldingen met Scribbr
Hoe gebruik ik DOIs volgens de Chicago-stijl?: Volgens de Chicago-stijl hanteer je het volgende format voor een DOI: https://doi.org/10.1177/0269881118806297.

Nair, Lakshmi S. and Cato T. Laurencin. “Biodegradable polymers as biomaterials.” Progress in polymer science 32, no. 8-9 (2007): 762-798. https://doi.org/10.1016/j.progpolymsci.2007.05.017.
Kan ik ibid. gebruiken volgens de Leidraad voor juridische auteurs?: Nee, in de Leidraad voor juridische auteurs wordt het gebruik van ibid. (ibidem), l.c. (locus citatus), t.a.p. (ter aangehaalde plaatse), a.w. (aangehaald werk) en o.c. (opus citatus) afgeraden. Deze afkortingen zijn niet informatief en kunnen juist voor onduidelijkheid zorgen.
Kan ik ibid. gebruiken in de APA- of MLA-stijl?: Nee, ibid. wordt niet gebruikt in de APA-stijl of MLA-stijl.

Dit komt doordat verwijzingen in de tekst volgens de APA-stijl en MLA-stijl tussen haakjes in de tekst worden geplaatst in plaats van in een voetnoot. Deze verwijzingen zijn al heel kort, dus ze hoeven niet nog korter.

Verwijzing in de tekst (APA-stijl)

Verwijzing in de tekst (MLA-stijl)

Een schisis is een aangeboren afwijking van de bovenlip, kaak en/of het gehemelte (Jacobs, 2023).

Een schisis is “een aangeboren afwijking van de bovenlip, kaak en/of het gehemelte” (Jacobs 145).
Wat is Google Scholar?: Google Scholar is een aparte zoekmachine van Google om te zoeken naar wetenschappelijke literatuur. Met Google Scholar kun je door meerdere databases (bijv. ScienceDirect, JSTOR en Wiley Interscience) zoeken vanuit één zoekvak.

Hiermee vindt je voorpublicaties, wetenschappelijke artikelen, boeken en andere wetenschappelijke bronnen.
Wanneer gebruik je sociale media als bron?: Je kunt sociale media als bron in je onderzoek gebruiken om te kijken wat gezegd wordt over een bepaald onderwerp. Met Twitter zou bijvoorbeeld onderzocht kunnen worden hoeveel klachten er dagelijks binnenkomen over de NS. De meeste reizigers dienen namelijk geen officiële klacht in, maar uiten wel hun frustratie op Twitter.
Waarom is de kwaliteit van een journal-artikel belangrijk?: Hoe hoger de kwaliteit van de artikelen die je gebruikt in het literatuuronderzoek, hoe steviger jouw eigen onderzoek staat. Als je artikelen gebruikt die laag staan aangeschreven, loop je het risico dat de conclusies die je trekt ongefundeerd zijn. Je begeleider zal dan ook altijd controleren op basis van welke artikelen je bepaalde conclusies trekt.
Moet je een bronvermelding toevoegen voor de illustratie op de titelpagina?: Als je een afbeelding uit een andere bron overneemt voor de titelpagina van je onderzoek, moet je volgens de APA-stijl titelpagina een bronvermelding toevoegen aan de literatuurlijst. Bovendien voeg je een noot toe onder de afbeelding.

Bronvermelding (literatuurlijst) Shi, F., & Zhu, L. (2019). Analysis of trip generation rates in residential commuting based on mobile phone signaling data. Journal of Transport and Land Use, 12(1), 201–220. Geraadpleegd op 12 maart 2021, van https://www.jstor.org/stable/26911264

Verwijzing in de tekst (Shi & Zhu, 2019, p. 212)

Copyright note Noot. Overgenomen uit “Analysis of Trip Generation Rates in Residential Commuting Based on Mobile Phone Signaling Data”, door F. Shi en L. Zhu, 2019, Journal of Transport and Land Use, 12(1), p. 212 (https://www.jstor.org/stable/26911264). CC BY-NC.

Je kunt gebruikmaken van onze APA Bronnengenerator om automatisch foutloze bronvermeldingen te genereren.
Wie gebruikt de MLA-stijl?: Wereldwijd is de MLA-stijl een van de meestgebruikte referentiestijlen, maar in Nederland wordt MLA voornamelijk gebruikt in de geesteswetenschappen.

Gebruik onze gratis MLA Generator om snel de juiste bronvermeldingen te genereren.
Hoe weet ik welke referentiestijl ik moet gebruiken?: Over het algemeen gebruiken de meeste onderwijsinstellingen in Nederland de APA-stijl, met uitzondering van juridische opleidingen en medische opleidingen.

De onderwijsinstelling of begeleider zou duidelijk moeten aangeven welke referentiestijl je dient te gebruiken. Als je de informatie nergens kunt vinden, is het belangrijk om eerst na te vragen welke stijl je moet gebruiken, omdat ze erg van elkaar verschillen.
Wat is de meest gebruikte referentiestijl?: De populairste referentiestijl in Nederland is de APA-stijl. Wij hebben hiervoor een gratis te downloaden, Nederlandstalige handleiding met uitleg, formats en voorbeelden gemaakt.

Een uitzondering hierop wordt gevormd door de juridische opleidingen. Juridische opleidingen in Nederland maken gebruik van de Leidraad voor juridische auteurs.
Wat is een referentiestijl?: Een referentiestijl is een verzameling van regels die voorschrijven op welke manier je naar bronnen moet verwijzen in je scriptie. Een referentiestijl wordt vaak gepubliceerd in een officieel handboek met daarin uitleg, voorbeelden en adviezen.
Welke soorten bronnen kun je gebruiken voor je scriptie?: Wij raden aan om voor je argumentatie vooral artikelen uit wetenschappelijke tijdschriften te gebruiken. Mocht je geen of weinig artikelen over jouw onderwerp kunnen vinden in wetenschappelijke tijdschriften, dan kun je eventueel ook bronnen raadplegen die niet wetenschappelijk van aard zijn, maar die wel betrouwbaar zijn. Een goed voorbeeld hiervan is een rapport of een handboek.

Als je de actualiteit van je onderwerp of de aanleiding van je onderzoek wilt onderbouwen, is de wetenschappelijke achtergrond van een bron minder van belang. Hiervoor kun je dus ook prima nieuwsartikelen gebruiken.
Hoe vind je de primaire bron?: Als je niet zelf een experiment uitvoert of de primaire gegevens verzamelt, kun je het best primaire bronnen opsporen via secundaire bronnen. Meestal is het vrij eenvoudig te achterhalen op welke primaire bron een secundaire bron is gebaseerd.

Deze informatie vind je op twee belangrijke plaatsen in de secundaire bron:

Bibliografie of literatuurlijst

Internetlinks, in het geval van online bronnen
Wat is een secundaire bron?: Een secundaire bron interpreteert, analyseert of verklaart primaire bronnen. Deze bronnen zijn een stap verwijderd van de oorspronkelijke gebeurtenis en zijn daarom niet altijd even relevant als de originele bron.

Enkele voorbeelden zijn:

(Literatuur)reviews

Opiniestukken

Documentaires

Sommige boeken
Hoe moet je parafraseren?: Je kunt parafraseren in 6 stappen:

Stappenplan parafraseren

Stap 1 Lees de passage goed door, zodat je deze volledig begrijpt.

Stap 2 Noteer de belangrijkste begrippen.

Stap 3 Schrijf jouw versie van de tekst zonder naar het origineel te kijken (zie onderstaande tips als je bij deze stap vastloopt).

Stap 4 Vergelijk je eigen versie van de tekst met de oorspronkelijke versie. Let daarbij op gedeelten die nog te veel in dezelfde woorden staan.

Stap 5 Maak kleine aanpassingen waar nodig. Soms lukt het niet om alle zinnen te wijzigen.

Stap 6 Noteer de bron waaruit de passage afkomstig is, inclusief alle informatie die je nodig hebt voor een juiste bronvermelding (auteursnaam, titel boek, tijdschrift of artikel, publicatiejaar, et cetera.

Om snel & eenvoudig je tekst te herschrijven, je zinsstructuur te verbeteren en handige synoniemen te vinden, kun je ook gebruikmaken van Scribbrs gratis Parafraseertool.
Wat is het doel van parafraseren?: De definitie van parafraseren is andermans idee in je eigen woorden uitdrukken. Het doel is de betekenis van de oorspronkelijke tekst behouden zonder de tekst woordelijk te kopiëren (citeren). Je kunt een tekst zelf herschrijven of je kunt de tekst laten herschrijven door een tool van Scribbr.

Hierdoor blijft je eigen stem dominant en laat je zien dat je de inhoud hebt begrepen. Je parafraseert vaker dan dat je citeert.
Wat is citeren?: Citeren is het letterlijk kopiëren van andermans woorden. Dit kan een zinsdeel, een zin of een alinea zijn. Hierbij is het belangrijk dat je de geciteerde tekst tussen aanhalingstekens plaatst en dat je correct verwijst naar de originele auteur(s) in de tekst en in de literatuurlijst.
Wat is het verschil tussen samenvatten en parafraseren?: Een samenvatting van een bron is een beknopt, maar volledig overzicht van de inhoud van een bron, geschreven in je eigen woorden. Een samenvatting is veel korter dan de tekst waaruit de informatie is overgenomen.

Een samenvatting is een volledige of gedeeltelijke beschrijving van een bron. Dit is iets anders dan parafraseren. Dat houdt namelijk in dat je slechts een gedeelte van een tekst in je eigen woorden uitlegt. Dat gedeelte heeft vaak ongeveer dezelfde lengte als de brontekst.

Tip: Je kunt gebruikmaken van tools van Scribbr om teksten te herschrijven of te samenvatten om gratis & snel een handige samenvatting te maken.
Waarvoor worden voetnoten gebruikt?: Een voetnoot kan om meerdere redenen worden gebruikt. De belangrijkste doelen zijn de volgende:

In de voetnoot plaats je voor sommige referentiestijlen een bronvermelding, zodat de lezer je bron kan controleren. Je voorkomt hiermee dat je plagiaat pleegt. Let op: niet iedere referentiestijl werkt met dit systeem.

Je kunt de voetnoot gebruiken om de lezer meer duidelijkheid te verschaffen over bepaalde keuzes in je hoofdtekst, zonder deze te verstoren.

Je kunt extra informatie toevoegen voor de nieuwsgierige lezer, zoals links naar achtergrondinformatie.

Je kunt afkortingen en begrippen uitleggen als de referentiestijl dit toestaat. Je kunt ook kiezen voor een begrippenlijst.
Kan ik beter citeren of parafraseren?: Over het algemeen zul je in je scriptie meer parafraseren dan citeren. Dat heeft de volgende drie redenen:

Met een parafrase laat je zien dat je de inhoud van de tekst goed begrijpt.

Als je parafraseert, kopieer je geen onderzoek van anderen en pleeg je geen plagiaat (mits je een correcte bronvermelding toevoegt).

Je eigen stem blijft dominant in je scriptie.
Hoe verwijs je naar bronnen in je scriptie?: Je moet zeer nauwkeurig verwijzen naar bronnen in een literatuurstudie, zodat je geen (onbedoeld) plagiaat pleegt.

Veel onderwijsinstellingen gebruiken de APA-stijl. Gebruik bijvoorbeeld de gratis Scribbr APA Generator om snel de juiste verwijzingen en bronvermeldingen te genereren.

Gebruik je een andere referentiestijl dan APA? Bekijk ons overzicht van referentiestijlen met voorbeelden.

Bronvermelding (literatuurlijst)	Shi, F., & Zhu, L. (2019). Analysis of trip generation rates in residential commuting based on mobile phone signaling data. Journal of Transport and Land Use, 12(1), 201–220. Geraadpleegd op 12 maart 2021, van https://www.jstor.org/stable/26911264
Verwijzing in de tekst	(Shi & Zhu, 2019, p. 212)
Copyright note	Noot. Overgenomen uit “Analysis of Trip Generation Rates in Residential Commuting Based on Mobile Phone Signaling Data”, door F. Shi en L. Zhu, 2019, Journal of Transport and Land Use, 12(1), p. 212 (https://www.jstor.org/stable/26911264). CC BY-NC.

Stappenplan parafraseren
Stap 1	Lees de passage goed door, zodat je deze volledig begrijpt.
Stap 2	Noteer de belangrijkste begrippen.
Stap 3	Schrijf jouw versie van de tekst zonder naar het origineel te kijken (zie onderstaande tips als je bij deze stap vastloopt).
Stap 4	Vergelijk je eigen versie van de tekst met de oorspronkelijke versie. Let daarbij op gedeelten die nog te veel in dezelfde woorden staan.
Stap 5	Maak kleine aanpassingen waar nodig. Soms lukt het niet om alle zinnen te wijzigen.
Stap 6	Noteer de bron waaruit de passage afkomstig is, inclusief alle informatie die je nodig hebt voor een juiste bronvermelding (auteursnaam, titel boek, tijdschrift of artikel, publicatiejaar, et cetera.

Nog vragen?

Vraag het ons

Kom je ergens niet uit? Geen probleem, wij staan altijd voor je klaar.

Veelgestelde vragen

Bekijk ze allemaal

Hoe helpt Scribbr studenten met afstuderen?: Ons team helpt studenten afstuderen met de:

Gratis APA en MLA Generator voor bronvermeldingen

Scribbr Plagiaat Checker

Professionele nakijkservice in het Nederlands of Engels

Check je spelling en grammatica, parafraseer een tekst of maak een samenvatting met onze gratis tools

Meer dan 300 behulpzame artikelen over academisch schrijven, bronvermelding, plagiaat en meer
Voor welke referentiestijlen kan ik de Scribbr Bronnengenerator gebruiken?: De Scribbr Bronnengenerator is ontwikkeld met behulp van het open-source Citation Style Language (CSL)-project en Frank Bennett’s citeproc-js. Het is dezelfde technologie die wordt gebruikt door tientallen andere populaire bronnengenerators, waaronder Mendeley en Zotero.

Je kunt alle citatiestijlen en talen vinden die in de Scribbr Citation Generator worden gebruikt in onze openbaar toegankelijke repository op Github. De meeste referentiestijlen worden door de Bronnengenerator ondersteund. Zo hebben we onder andere een APA Generator en een MLA Generator.
Welke technologie gebruikt Scribbrs gratis Plagiaat Checker?: Scribbr gebruikt geavanceerde plagiaatdetectietechnologie die vergelijkbaar is met de software die door de meeste universiteiten en uitgevers wordt gebruikt, waardoor je verzekerd bent van dezelfde of zeer vergelijkbare resultaten.

De add-on AI Detector wordt aangestuurd door Scribbrs eigen software en is in staat om teksten gegenereerd door ChatGPT, Gemini en andere AI-tools met hoge nauwkeurigheid te detecteren.
Wat voor soort teksten kan ik laten nakijken door Scribbr?: Scribbr is gespecialiseerd in het controleren van studiegerelateerde documenten (mbo, hbo, wo en postdoc). We kijken de volgende soorten teksten na:

Bachelor- en masterscriptie

Afstudeerwerkstuk of -project

Essay

Paper

PhD-thesis / proefschrift

Dissertatie

Manuscript voor een journal / wetenschappelijke artikelen

Plan van aanpak of onderzoeksvoorstel

Verslag

Reflectieverslag

Stageverslag

Procesverslag

Portfolio

Adviesrapport

Toelatingsbrief voor een onderwijsinstelling

Referaat

Prijs berekenen

Wil je een zakelijke tekst laten nakijken? Neem dan contact met ons op.

Veelgestelde vragen

Wat is een primaire bron?

Gerelateerde artikelen

Veelgestelde vragen: Bronvermelding

Genereer correcte MLA-bronvermeldingen met Scribbr

Nog vragen?

Vraag het ons

Veelgestelde vragen