Haakjes zijn leestekens die worden gebruikt om extra informatie aan een zin toe te voegen of om correct naar bronnen te verwijzen in een academische tekst. De informatie of verwijzing staat altijd tussen haakjes, wat betekent dat een openend haakje niet kan worden geplaatst zonder een sluitend haakje en vice versa.
In een academische tekst kun je ronde haakjes bijvoorbeeld gebruiken om:
Naar je bron te verwijzen in de tekst;
Technische informatie zoals vergelijkingen over te brengen;
Er wordt een stagiair(e) gezocht bij dat advocatenkantoor.
Let opDe zin moet zowel met als zonder het gedeelte tussen haakjes grammaticaal correct blijven. Als dit niet het geval is, kun je beter geen haakjes toevoegen. Pas nooit de werkwoorden en persoonsvormen van een zin aan als je iets tussen haakjes zet.
Verwijzingen in de tekst
Haakjes worden ook gebruikt bij de bronvermeldingen en verwijzingen in je academische tekst. De manier waarop je bronvermeldingen tussen haakjes zet, hangt af van de referentiestijl die je hanteert.
Over het algemeen geldt dat je de auteur en het jaartal tussen haakjes zet nadat je een tekst hebt geciteerd of geparafraseerd. Soms komt hier ook het paginanummer bij.
Voorbeeld: Verwijzingen tussen haakjes volgensAPA-stijl
Verwijzing in de tekst: Er bestaat een correlatie tussen socialemediagebruik en angststoornissen bij pubers (Verdijsseldonk, 2019).
Verwijzing in de tekst: Uit onderzoek van Jawara (2021) blijkt dat er veel behoefte is aan informatie over tweetalige opvoeding.
Bronvermelding: Ten Haaf, K. (2011). Over die lente. In H. van Zuiden (Red.), De vier jaargetijden: De mooiste gedichten over de seizoenen(pp. 32-33). Uitgeverij Maarten Muntinga.
Als een gedeelte van de zin tussen haakjes staat, geldt dat:
In principe geen hoofdletter wordt gebruikt, behalve bij woorden die standaard met een hoofdletter beginnen, zoals een naam, of als de haakjes aan het begin van de zin staan.
Leestekens zoals punten en komma’sbuiten de haakjes staan.
Voorbeeld: Gedeelte van een zin tussen haakjes
Ik snap niet waarom ik wel straf krijg als ik te laat ben en Jip niet (die altijd te laat is).
Hoewel het onderzoek eindelijk is gestart (na zes maanden vertraging), komt het nog niet echt van de grond.
(Strafrecht)advocaten mogen zich in principe niet met de kwestie bemoeien.
De oude vriendengroep kwam na jaren weer bijeen: Heleen, Yannick, Kaatje (Katrina), Ties en Quincy.
Als een volledige zin tussen haakjes staat, geldt dat:
In andere woorden: de zin wordt binnen de haakjes als een normale zin behandeld.
Voorbeeld: Volledige zin tussen haakjes
Yannick heeft afgelopen weekend zijn excuses aangeboden aan Heleen. (Wel een beetje laat, hè?)
Sabrina heeft dit jaar al vijf landen bezocht. (Ze heeft een tussenjaar.)
Ouders mogen na 09:00 uur niet meer op het schoolplein staan. (Als je het hier niet mee eens bent, kun je een klacht indienen.)
Haakjes vs komma’s vs gedachtestreepjes
Als haakjes worden ingezet om een tussenzin met achtergrondinformatie weer te geven, bekleden ze dezelfde functie als komma’s en gedachtestreepjes (em dash of en dash). In dit geval zijn de drie leestekens inwisselbaar. Over het algemeen worden de leestekens echter als volgt ingezet:
Gedachtestreepjes zijn het meest opvallend en worden meestal gebruikt als de schrijver extra nadruk wilt leggen op de tussenzin.
Komma’s zijn het minst opvallend en onderbreken niet zozeer het leesritme van de tekst. Komma’s zijn daarom het meest gangbaar.
Haakjes kunnen worden ingezet als een alternatief voor gedachtestreepjes of komma’s. Haakjes zijn vooral handig om achtergrondinformatie te presenteren die niet al te belangrijk is en terloops genoemd wordt. Ze onderbreken de tekst echter wel en worden niet altijd als heel formeel beschouwd. Wees dus spaarzaam met het gebruiken van haakjes bij een tussenzin.
Voorbeeld: Haakjes vs komma’s vs gedachtestreepjes
Mijn dochter – die al een tijdje Pfeiffer heeft – kan niet naar school komen.
Mijn dochter,die al een tijdje Pfeiffer heeft, kan niet naar school komen.
Mijn dochter (die al een tijdje Pfeiffer heeft) kan niet naar school komen.
Uitzonderingen
Er zijn ook een aantal uitzonderingen op het gebruik van haakjes in je tekst.
Haakjes naast elkaar
Het kan voorkomen dat je twee haakjes naast elkaar moet gebruiken, bijvoorbeeld als een zin zowel een acroniem als een bronvermelding bevat. Referentiestijlen verschillen van mening of je in dit geval één set haakjes moet gebruiken, of twee.
De APA-stijl raadt aan één set haakjes te gebruiken waarin een puntkomma de onderdelen van elkaar scheidt.
Voorbeeld: Haakjes naast elkaar in APA-stijl
De resultaten werden gesorteerd op bruto binnenlands product (bbp; Odin, 2018).
Deze aanpak wordt ook door de Chicago-stijl geadviseerd, hoewel twee sets haakjes ook zijn toegestaan als de onderdelen volledig los van elkaar staan. Als je twee sets haakjes gebruikt, zet er dan een spatie tussen.
Voorbeeld: Haakjes naast elkaar in Chicago-stijl
De resultaten werden gesorteerd op bruto binnenlands product (bbp) (Odin, 2018).
Dubbele haakjes
Als je haakjes binnen een andere set haakjes wilt insluiten, raden de meeste referentiestijlen aan om vierkante haakjes [] te gebruiken voor de tweede set haakjes.
Voorbeeld: Dubbele haakjes
Verschillende prestigieuze organisaties (e.g., Wereld Natuur Fonds [WNF]) steunden het initiatief.
Het is echter altijd beter dubbele haakjes te vermijden indien mogelijk. Als je de zin kunt herformuleren zonder twee sets haakjes, is dat een betere optie.
Voorbeeld: Dubbele haakjes vermijden
Verschillende prestigieuze organisaties, zoals het Wereld Natuur Fonds (WNF), steunden het initiatief.
Als je een bronvermelding opneemt tussen haakjes, raadt de APA-stijl aan om komma’s te gebruiken in plaats van haakjes.
Voorbeeld: Verwijzing naar bron tussen haakjes in APA-stijl
Dit soort testen is meestal onbetrouwbaar (zoals Jenner [2012] heeft geprobeerd aan te tonen).
Dit soort testen is meestal onbetrouwbaar (zoals Jenner, 2012, heeft geprobeerd aan te tonen).
De Nederlandse vertaling van parentheses is haakjes. Vaak wordt de Engelse term parentheses gebruikt als wordt gesproken over een zin(sdeel) dat tussen haakjes staat.
Een tekst kan tussen haakjes worden gezet om extra informatie aan een zin toe te voegen of om correct naar bronnen te verwijzen in een academische tekst.
Je introduceert afkortingen door eerst de volledige term te noemen en vervolgens de afkorting tussen haakjes te plaatsen. Vanaf dat moment gebruik je alleen nog de afkorting.
Het beheersen van Kwaliteit, Arbo en Milieu (KAM) is voor veel organisaties moeilijk. KAM krijgt vaak te weinig aandacht.
Citeer dit Scribbr-artikel
Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.
Scharwächter, V.
(2024, 24 juni). Tussen Haakjes () | Definitie, Regels & Voorbeelden. Scribbr.
Geraadpleegd op 10 februari 2025,
van https://www.scribbr.nl/taalregels-schrijftips/tussen-haakjes/
Veronique heeft twee bachelors: één in Taal- en Cultuurstudies en één in Philosophy, Politics and Economics. Daarnaast heeft zij een boek geschreven over hoe filosofie je kan helpen in je studentenleven. Ze hoopt haar brede, interdisciplinaire kennis in te kunnen zetten om zo veel mogelijk studenten te helpen met het schrijven van hun scriptie.
