Voorbeelden operationalisatie in je scriptie

Zodra je hebt bepaald hoe je de abstracte concepten meetbaar maakt in je scriptie, stageverslag of algemene academische tekst, kun je de operationalisatie uitschrijven.

• In je theoretisch kader licht je abstracte concepten toe en inventariseer je op basis van een literatuuronderzoek de dimensies, variabelen en indicatoren.
• In je methodologie ga je vervolgens in op welke variabelen en indicatoren je hebt gemeten en op welke manier je dit hebt gedaan.

Je schrijft de operationalisatie grotendeels in de onvoltooid tegenwoordige tijd.

Voorbeeld van operationalisatie: Introductie & stappenplan

Hieronder staat een voorbeeld van een uitgeschreven operationalisatie in je onderzoek. Om dit voorbeeld beter te begrijpen, wordt hier eerst het stappenplan van de operationalisatie toegelicht.

Stap 1: Identificeer de hoofdconcepten van je onderzoek

Stel je voor dat je onderzoek doet naar het creëren van een stimulerende werkomgeving voor een start-up. Het doel van je onderzoek is om erachter te komen in welke mate de werkgevers van de start-up erin zijn geslaagd om een stimulerende werkomgeving te creëren.

Op basis van je literatuuronderzoek in je theoretisch kader breng je het concept in kaart en besluit je gebruik te maken van de volgende werkdefinitie:

Op basis van deze werkdefinitie kun je de verschillende (sub)dimensies van het concept achterhalen en het eerste gedeelte van het operationalisatieschema template invullen:

Stap 2: Kies een variabele om het concept te representeren

Deze dimensies kunnen op verschillende manieren worden gerepresenteerd door een variabele om ze meetbaar te maken. In het schema vul je de verschillende variabelen in:

Stap 3: Kies indicatoren voor elke variabele

Voor elke variabele kijk je vervolgens welke indicatoren erbij passen die je direct kunt meten.

Onderzoeksmethoden

Voor het uitvoeren van je onderzoek besluit je om drie verschillende onderzoeksmethoden toe te passen:

1. Deskresearch waarbij de HR-afdeling je toegang geeft tot alle benodigde data en enquêteresultaten uit het verleden.
2. Werktevredenheidsenquête bij alle werknemers van de start-up.
3. Semigestructureerde interviews met de drie co-founders van de start-up (de werkgevers).

Dit rapporteer je in je methodologie.

Werktevredenheidsenquête 
Voor de enquête stel je items op om de indicatoren te meten op basis van de ervaring van de werknemers. De items worden door werknemers gescoord op een 5-punts likertschaal:

Interviews
Voor de interviews gebruik je vier verschillende soorten indiceringsmethoden (vier vragen):

• Gedrag
• Gedragsintentie
• Zelfbeschrijving
• Feiten

Op basis van deze indiceringsmethoden stel je de vragen voor de interviews op:

Nu je weet welke informatie nodig is om je operationalisatie uit te voeren, kun je het voorbeeld dat volgt beter begrijpen. Het voorbeeld laat een operationalisatie zien die in een aparte paragraaf, met subparagrafen, in de methodologie is gepresenteerd.

Voorbeeld van operationalisatie: Uitgewerkte paragraaf in scriptie

Veelgestelde vragen

Wat is operationaliseren?

Operationaliseren betekent dat je abstracte, conceptuele ideeën vertaalt naar meetbare variabelen. Als je je dataverzamelingsmethode uitwerkt, moet je de conceptuele definitie (wat je wilt onderzoeken) omzetten in de operationele definitie (wat je gaat meten).

In sommige gevallen kunnen je variabelen direct worden gemeten (zoals “leeftijd”), maar het zal vaker voorkomen dat je geïnteresseerd bent in ingewikkeldere constructen of variabelen die je niet direct kunt meten of observeren (zoals “geluk”).

Wat is validiteit?

Bij validiteit gaat het om de vraag of de resultaten uit jouw scriptie wel juist zijn en of je op basis hiervan harde conclusies kunt trekken. Zo corresponderen de resultaten van een valide onderzoek met de werkelijke eigenschappen, fenomenen en variaties in de fysieke en sociale wereld.

Het gaat bij de validiteit voornamelijk om het “instrument” waarmee je onderzoek hebt gedaan.

Wat is betrouwbaarheid?

Bij betrouwbaarheid gaat het om hoe consistent een methode iets meet. Hierbij is het van belang dat de uitkomsten hetzelfde zijn als je de meting of het gehele onderzoek op exact dezelfde wijze nog een keer uitvoert (reproduceert of repliceert).

Kan ik meerdere onafhankelijke of afhankelijke variabelen onderzoeken in mijn onderzoek?

Het is mogelijk om meerdere variabelen te onderzoeken in een experiment, maar je dient dan ook meerdere onderzoeksvragen te formuleren.

Je bent bijvoorbeeld geïnteresseerd in het effect van dieet op gezondheid. Je kunt meerdere maten gebruiken om de gezondheid te meten, zoals de bloedsuikerspiegel, hartslag en bloeddruk. Iedere maat is een aparte afhankelijke variabele die gepaard gaat met een eigen onderzoeksvraag.

Je bent niet alleen geïnteresseerd in iemands dieet, maar ook in de mate van fysieke activiteit (of zelfs het effect van een combinatie van die twee). Je spreekt dan van twee onafhankelijke variabelen.

In een experiment manipuleer je slechts één onafhankelijke variabele per keer om de interne validiteit te waarborgen.