Validiteit en betrouwbaarheid in literatuuronderzoek
De validiteit wordt bepaald door de relevantie van de bron voor het beantwoorden van de hoofdvraag en deelvraag (inhouds– en begripsvaliditeit) en de wijze waarop je zoekt (interne en externe validiteit).
Voor de betrouwbaarheid is de mate van wetenschappelijkheid van je bronnen bepalend maar ook of je geen toevallige fouten maakt tijdens het zoeken, en het waarderen en het combineren van de bevindingen uit de relevante en gewaardeerde literatuur.
Daarnaast is het voor de betrouwbaarheid van je bronnen ook belangrijk dat je je bronnen correct vermeldt in je scriptie. Zo kunnen de lezers je bronnen achterhalen en controleren, en voorkom je plagiaat. Je kunt gebruikmaken van onze gratis APA Generator om automatisch foutloze bronvermeldingen te genereren.
Logboek bijhouden
Zorg dat je ten behoeve van de interne en externe validiteit maar ook de betrouwbaarheid een logboek bijhoudt waarin je beschrijft hoe je het literatuuronderzoek hebt uitgevoerd. Zo kun je altijd jezelf controleren of aan een ander vragen dat te doen.
Zoekstrategie bepalen
Bij het zoeken naar bronnen moet je je zoekstrategie bepalen. Dat betekent:
- bepalen van de zoektermen (Nederlands, Engels, combinaties);
- bepalen van (digitale) databanken waarin je gaat zoeken.
- methode van zoeken: zoektermen (bibliografische methode) en referentielijsten in bestaande boeken en tijdschriftartikelen (sneeuwbalmethode).
Relevantie bronnen
Een bron is relevant als het je helpt bij de beantwoording van je hoofdvraag of deelvragen.
Om relevant te zijn moet de bron aan ten minste een van de volgende aspecten voldoen:
- De bron helpt bij het beantwoorden van mijn hoofdvraag of deelvraag.
- Het onderwerp van de bron komt overeen met mijn onderwerp. Of de context is hetzelfde.
- De hoofdvraag die wordt beantwoord in de bron komt overeen met mijn eigen hoofdvraag.
- Datgene dat onderzocht wordt lijkt op wat ik onderzoek (het onderzoeksobject). De bron behandelt bijvoorbeeld een van dezelfde begrippen die ook van belang is voor mijn onderzoek.
- De methoden van onderzoek en het onderzoeksinstrument komt overeen met mijn onderzoek. In de bron wordt bijvoorbeeld ook gebruikgemaakt van interviews.
Wetenschappelijkheid bronnen
De eisen wat betreft de betrouwbaarheid zijn afhankelijk van het doel van je onderzoek en de eisen die je opleiding stelt. Vaak is de minimale eis dat er gebruik wordt gemaakt van wetenschappelijk literatuur omdat er dan min of meer garantie is dat het onderzoek objectief en verifieerbaar is.
Bij niet-wetenschappelijke bronnen (kranten, blogs, websites, rapporten e.d.) moet je dus extra goed opletten.
Welke bronnen kan ik gebruiken voor mijn onderzoek?
Voorbeeld validiteit en betrouwbaarheid in literatuuronderzoek
Deelvraag: Welke sociale vaardigheden hebben kinderen in de leeftijd van één tot/met vier jaar nodig om relaties te onderhouden?
Type onderzoek: Literatuuronderzoek
Op welke wijze wordt onderzocht: Er wordt gezocht naar literatuur via Google Scholar (bibliografische methode) en referentielijsten in bestaande boeken en tijdschriftartikelen (sneeuwbalmethode). De zoektermen worden afgeleid van het model ‘Relatie gedrag en relaties’ en bijbehorende theorie (Van der Ploeg, 2011).
De geraadpleegde bronnen worden gewaardeerd op relevantie voor deze deelvraag op basis van doelgroep (leeftijd 1 t/m 4), actualiteit (max tien jaar), object (sociale vaardigheden of een deelaspect daarvan) en context (relaties met kinderen).
De betrouwbaarheid wordt beoordeeld door te kijken of de publicatie:
- vindbaar is via Google Scholar;
- uitgegeven is in een wetenschappelijk of vaktijdschrift;
- aantal keer dat de bron wordt geciteerd en wat er over wordt gezegd;
- of als het rapport of artikel of een website betreft:
- aanduiding van auteur en datering van de tekst;
- de werkkring van de auteur;
- aanduiding doelgroep;
- aanwezigheid van expliciete vraagstellingen en conclusies;
- aanwezigheid van een verantwoording van de gebruikte methode;
- aanwezigheid van voldoende en hoogwaardige literatuurverwijzingen of noten;
- het niveau van het taalgebruik en tekstverzorging.
Veelgestelde vragen
Citeer dit Scribbr-artikel
Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.
Swaen, B. (2023, 08 februari). Validiteit en betrouwbaarheid in literatuuronderzoek. Scribbr. Geraadpleegd op 24 maart 2025, van https://www.scribbr.nl/onderzoeksmethoden/validiteit-en-betrouwbaarheid-literatuuronderzoek/