Een introductie tot kwalitatief onderzoek | Uitleg & voorbeelden

Bij kwalitatief onderzoek verzamel en analyseer je niet-numerieke data (zoals tekst, video of audio) om concepten, meningen of ervaringen (beter) te begrijpen. Je kunt dit type onderzoek gebruiken om inzicht te krijgen in een al vastgesteld probleem of om ideeën op te doen voor nieuw onderzoek.

Kwalitatief onderzoek is de tegenhanger van kwantitatief onderzoek (waarbij je numerieke data verzamelt en statistische analyses gebruikt). Kwalitatief onderzoek wordt over het algemeen gebruikt in de geesteswetenschappen of sociale wetenschappen.

Kwalitatieve onderzoeksbenaderingen

Kwalitatief onderzoek wordt gebruikt om te begrijpen hoe mensen de wereld ervaren. Er zijn veel kwalitatieve onderzoeksmethoden met verschillende eigenschappen, maar over het algemeen zijn de methoden flexibel en ligt de focus op het interpreteren van data.

Veelgebruikte methoden of benaderingen zijn grounded theory, etnografie, actieonderzoek (action research), fenomenologisch onderzoek en narratief onderzoek.

Ontvang feedback op taal, structuur, lay-out en bronvermelding

Professionele Scribbr-editors kijken je scriptie na op:

• Academisch taalgebruik
• Onduidelijke zinnen
• Grammaticale fouten
• Interpunctie
• Verboden woorden

Bekijk het voorbeeld

Kwalitatieve onderzoeksmethoden

Elke onderzoeksbenadering gaat gepaard met een of meerdere dataverzamelingsmethoden. De meest bekende kwalitatieve methoden zijn:

• Observaties: Opnemen of gedetailleerd opschrijven wat je hebt gezien, gehoord of meegemaakt.

• Interviews: Vragen stellen aan respondenten tijdens individuele gesprekken.

• Focusgroepen: Vragen stellen aan een groep respondenten en zo discussies op gang brengen.

• Enquêtes: Vragenlijsten met open vragen verspreiden onder respondenten om zo bijvoorbeeld meningen te verzamelen.

• Secundair onderzoek: Bestaande data verzamelen (zoals teksten, afbeeldingen en audio- of videomateriaal) om bijvoorbeeld trends te ontdekken.

Kwalitatieve onderzoekers beschouwen zichzelf soms als een “instrument” tijdens het onderzoek, omdat alle observaties, interpretaties en analyses worden gevormd door hun eigen blik.

Daarom is het van belang dat je reflecteert op je handelen en dat je je keuzes tijdens de dataverzameling en -analyse duidelijk en grondig onderbouwt in je methodesectie en discussiesectie.

Kwalitatieve data-analyse

Kwalitatieve data kan diverse vormen aannemen, zoals tekst, foto’s, video’s en audio. Je kunt bijvoorbeeld werken met interviewtranscripten, enquête-antwoorden, notities of opnamen in een natuurlijke setting.

De meeste kwalitatieve data-analysemethoden worden gekenmerkt door hetzelfde stappenplan:

1. Bereid je data voor: Voorbeelden hiervan zijn interviews transcriberen of notities uitwerken.
2. Verken je data: Bestudeer je data om eventuele trends of patronen vast te stellen.
3. Ontwikkel een codeersysteem: Op basis van je eerste ideeën kun je codes bedenken om je data te categoriseren.
4. Codeer je data: Bij een kwalitatieve enquête zou je bijvoorbeeld alle antwoorden van iedere participant bekijken en ieder antwoord een of meerdere codes toekennen. Je kunt nieuwe codes toevoegen aan je codeersysteem indien nodig.
5. Identificeer terugkerende thema’s: Bundel losse codes, zodat je samenhangende, overkoepelende thema’s overhoudt.

Er zijn dus diverse methoden om kwalitatieve data te analyseren. Hoewel vaak hetzelfde stappenplan kan worden gebruikt, ligt de nadruk op verschillende concepten.

Voordelen van kwalitatief onderzoek

Kwalitatief onderzoek wordt vaak gebruikt om ervoor te zorgen dat de stemmen en perspectieven van participanten hoor- en zichtbaar blijven. De voordelen van kwalitatief onderzoek zijn:

• Flexibiliteit: De dataverzameling en -analyse kunnen worden aangepast als nieuwe ideeën of patronen zichtbaar worden.

• Natuurlijke omgevingen: De dataverzameling vindt plaats in een natuurlijke omgeving of op een natuurlijke manier.

• Betekenisvolle inzichten: De gedetailleerde beschrijvingen van ervaringen, gevoelens en perspectieven kunnen worden gebruikt om systemen of producten te ontwerpen, testen of verbeteren.

• Nieuwe ideeën: De open vragen zorgen ervoor dat onderzoekers nieuwe problemen of kansen kunnen ontdekken voor vervolgonderzoek (waar ze anders mogelijk niet aan zouden hebben gedacht).

Ontvang feedback op taal, structuur, lay-out en bronvermelding

Professionele Scribbr-editors kijken je scriptie na op:

• Academisch taalgebruik
• Onduidelijke zinnen
• Grammaticale fouten
• Interpunctie
• Verboden woorden

Bekijk het voorbeeld

Nadelen van kwalitatief onderzoek

Kwalitatief onderzoek gaat ook gepaard met praktische en theoretische beperkingen. De nadelen van dit type onderzoek zijn:

• Verminderde betrouwbaarheid: De natuurlijke omstandigheden maken kwalitatief onderzoek vaak minder betrouwbaar, omdat er veel factoren zijn waarvoor niet wordt gecontroleerd. Die factoren kunnen de data beïnvloeden, waardoor je bij een herhaalde meting andere resultaten kunt verkrijgen.

• Subjectief: De onderzoeker speelt een hoofdrol bij de analyse en interpretatie van de data. Hierdoor kan kwalitatief onderzoek bijna nooit goed worden gerepliceerd. De onderzoeker bepaalt welke aspecten van belang zijn bij de data-analyse, dus de interpretatie van dezelfde data kan sterk verschillen als een andere onderzoeker de analyse op zich zou nemen.

• Beperkte generaliseerbaarheid: Er worden vaak kleine steekproeven gebruikt om gedetailleerde data te verzamelen over specifieke contexten. Hoewel de analyse vaak grondig is, is het moeilijk om generaliseerbare conclusies te trekken, omdat de data mogelijk een niet-representatief of vertekend beeld geeft van de gehele populatie.

• Arbeidsintensief: Tegenwoordig kan software worden gebruikt om grote hoeveelheden tekst of andersoortige data op te slaan, maar zelfs dan moeten de data-voorbereiding en -analyse vaak handmatig worden uitgevoerd of handmatig worden gecontroleerd.

Veelgestelde vragen

Hoe analyseer je kwalitatieve data in je scriptie?

Je kunt kwalitatieve data op meerdere manieren analyseren, maar de methoden hebben vijf stappen gemeen:

1. Bereid je data voor
2. Bekijk en verken je data
3. Ontwikkel een codeersysteem voor je data
4. Ken codes toe aan de data
5. Identificeer terugkerende thema’s

De uitvoering van iedere stap hangt af van de focus van je analyse. Veelvoorkomende analyses zijn tekstuele analyse, thematische analyse en discourseanalyse.

Wat is het verschil tussen kwantitatief en kwalitatief onderzoek?

Kwantitatief onderzoek heeft betrekking op getallen en statistiek, terwijl kwalitatief onderzoek over woorden en betekenissen gaat.

Met kwantitatieve onderzoeksmethoden kun je een hypothese toetsen door systematisch data te verzamelen en te analyseren, terwijl je met kwalitatieve methoden diepgaand onderzoek kunt doen naar ideeën en ervaringen.

Wat zijn de belangrijkste kwalitatieve onderzoeksbenaderingen?

Er zijn vijf belangrijke kwalitatieve onderzoeksbenaderingen:

• Grounded theory: Onderzoekers verzamelen rijke data over het onderwerp en ontwikkelen theorieën op inductieve wijze
• Etnografie: Onderzoekers dompelen zich onder in groepen of organisatie om de heersende cultuur te begrijpen
• Actieonderzoek: Onderzoekers en participanten verbinden gezamenlijk theorie aan de praktijk om sociale verandering teweeg te brengen
• Fenomenologisch onderzoek: Onderzoekers onderzoeken een fenomeen of gebeurtenis door de ervaringen van participanten te beschrijven en te interpreteren
• Narratief onderzoek: Onderzoekers bekijken hoe verhalen worden verteld om te begrijpen hoe participanten deze waarnemen en interpreteren