Aselecte Steekproef (Probability Sampling) | Betekenis & Voorbeelden
Een aselecte steekproef (probability sampling) is een steekproefmethode waarbij je willekeurig een steekproef selecteert. Deze methode wordt ook wel de kanssteekproef, willekeurige selectie of random sampling genoemd.
Om willekeurig te zijn, moet elke onderzoekseenheid (e.g., een persoon, bedrijf of organisatie in je populatie) een gelijke kans hebben om geselecteerd te worden. Dit gebeurt meestal via een willekeurig selectieproces, zoals een loting.
Aselecte steekproefmethoden
Er zijn vijf aselecte steekproefmethoden die veel voorkomen:
- Eenvoudige aselecte steekproef (simple random sampling)
- Gestratificeerde steekproef (stratified sampling)
- Systematische steekproef (systematic sampling)
- Geclusterde steekproef (cluster sampling)
- Getrapte steekproef (multistage sampling)
Eenvoudige aselecte steekproef (simple random sampling)
Bij een eenvoudige aselecte steekproef (simple random sampling) wordt een willekeurige selectie gemaakt uit de hele populatie, waarbij elke eenheid een gelijke kans heeft om geselecteerd te worden. Dit is de meest gebruikelijke manier om een willekeurige steekproef te trekken.
Om een steekproef te trekken, kun je kiezen voor een random number generator. Er zijn verschillende online generators beschikbaar, zoals random.org, calculator.net en randomnumbergenerator.org.
De namen van alle 4.000 inwoners opschrijven om er willekeurig 100 te trekken zou zowel onpraktisch en tijdrovend zijn als twijfelachtig vanwege ethische redenen. In plaats daarvan besluit je een random number generator te gebruiken om een enkelvoudige aselecte steekproef te trekken.
Als het eerste getal dat het programma genereert 1735 is, betekent dit dat bewoner #1735 op je lijst moet worden geselecteerd om deel uit te maken van je steekproef. Zo match je elk gegenereerde nummer met de betreffende bewoner op de lijst.
Gestratificeerde steekproef
Bij een gestratificeerde steekproef wordt een willekeurige steekproef getrokken uit bepaalde strata, of subgroepen binnen de populatie. De subgroepen worden gevorm op basis van een relevant kenmerk, zoals gender, afkomst of religie. Zo kun je ervoor zorgen dat alle subgroepen van een populatie voldoende vertegenwoordigd zijn binnen je steekproefpopulatie.
Als je bijvoorbeeld een studentenpopulatie in studierichtingen verdeeld, zijn studenten techniek, taalkunde en lichamelijke opvoeding drie verschillende subgroepen binnen je populatie.
Om je populatie in verschillende subgroepen te verdelen, kies je eerst op basis van welk kenmerk je ze wilt verdelen (onafhankelijke variabele). Vervolgens kun je uit elke subgroep je steekproef trekken. Dat kan op twee manieren:
- Door uit elke subgroep een gelijk aantal participanten te selecteren
- Door uit elke subgroep een even groot aantal participanten te selecteren als hun aandeel in de totale populatie
Als je een eenvoudige aselecte steekproef trekt, hebben kinderen uit stedelijke gebieden een veel grotere kans om geselecteerd te worden, dus de beste manier om een representatieve steekproef te krijgen is door een gestratificeerde steekproef te trekken.
Eerst verdeel je de populatie in strata (subgroepen): één voor kinderen uit stedelijke gebieden en één voor kinderen van het platteland. Vervolgens trek je een enkelvoudige aselecte steekproef. Je kunt kiezen uit twee mogelijkheden:
- Selecteer 100 stedelijke en 100 plattelandskinderen, i.e., een gelijk aantal eenheden
- Selecteer 80 stedelijke en 20 plattelandskinderen, waardoor je een representatieve steekproef van 100 kinderen krijgt
Vervolgens kun je starten met de dataverzameling (e.g., door de respondenten een enquête te laten invullen). Als je kiest voor gelijke aantallen, houd er dan rekening mee dat je de resultaten moet wegen om conclusies te kunnen trekken over de hele populatie.
In dit geval is de verhouding 80:20 (4:1), dus moet je de resultaten van stedelijke kinderen 4 keer zwaarder laten wegen dan de resultaten van plattelandskinderen.
Systematische steekproef
Voor een systematische steekproef trek je een willekeurige steekproef uit de doelpopulatie door vanaf een willekeurig punt met regelmatige intervallen eenheden te selecteren. Deze methode is nuttig in situaties waarin er al gegevens over je doelpopulatie bestaan, zoals gegevens over de klanten van een organisatie, inschrijvingslijsten van universiteiten of de arbeidsgegevens van een bedrijf. Al deze gegevens kunnen worden gebruikt als steekproefkader (sampling frame).
Om je systematische steekproef te starten, moet je eerst je steekproefkader verdelen in segmenten (ook wel intervallen genoemd). Je berekent deze intervallen door je populatiegrootte te delen door je gewenste steekproefgrootte.
Vervolgens selecteer je uit je interval één eenheid met behulp van een enkelvoudige aselecte steekproeftrekking. De selectie van de volgende eenheid in het volgende interval hangt af van de positie van de geselecteerde eenheid in het eerste interval.
- Bepaal je interval: 4.000 / 100 = 40. Dit betekent dat je uit elke 40 inwoners 1 inwoner moet selecteren.
- Met een eenvoudige aselecte steekproef (bijvoorbeeld met een random number generator) selecteer je 1 inwoner.
- Stel dat je de 11e persoon op de lijst selecteert. Dit betekent dat je in elk volgend interval telkens de 11e persoon moet selecteren, totdat je een steekproef van 100 inwoners hebt.
Stel bijvoorbeeld dat je een lijst hebt van alle werknemers in een organisatie, ingedeeld per afdeling. Als elke afdelingslijst ook is ingedeeld op anciënniteit (beginnend met de senior werknemers en eindigend met de meest recent aangenomen werknemers), loop je het risico dat je alleen de meest senior of meest junior werknemers selecteert, afhankelijk van het getal dat je als interval instelt.
Geclusterde steekproef
Een geclusterde steekproef is een steekproefmethode waarbij de doelpopulatie wordt verdeeld in groepen (die clusters worden genoemd). Een willekeurig gekozen deel van deze clusters vormt je steekproef. Een geclusterde steekproef is een efficiënte aanpak als je grote geografische gebieden wilt bestuderen. Meestal gaat het om bestaande groepen die op een bepaalde manier op elkaar lijken (e.g., klassen op school).
Er zijn twee soorten geclusterde steekproeven:
- Enkelvoudige (of one-stage) geclusterde steekproef, waarbij je de hele populatie in clusters verdeelt.
- Getrapte (of multistage) geclusterde steekproef, waarbij je het cluster verder opdeelt in meer clusters om de steekproefgrootte te verkleinen.
Clusters zijn al bestaande groepen. In dit geval is dus elke middelbare school een cluster. Aan elke middelbare school ken je een nummer toe. Vervolgens gebruik je een enkelvoudige aselecte steekproef om de clusters verder te selecteren. Hoeveel clusters je hebt, hangt af van je steekproefgrootte.
Vervolgens neem je contact op met de directeur van elke geselecteerde middelbare school en vraag je of het mogelijk is je vragenlijst onder hun scholieren te verspreiden.
Bij een geclusterde steekproef gebruik je al bestaande groepen om je populatie in clusters te verdelen en neem je vervolgens alle leden uit de willekeurig gekozen clusters op in je steekproef.
Getrapte steekproef (multi-stage sampling)
Bij een getrapte steekproef (ook wel multi-stage sampling of meerstapssteekproef genoemd) verdeel je de steekproef over steeds kleinere groepen in meerdere stappen om zo de steekproefpopulatie te vormen die je in je onderzoek gebruikt.
De getrapte steekproef wordt meestal gezien als een complexere soort geclusterde steekproef of als een combinatie van geclusterde steekproeven en gestratificeerde steekproeven, afhankelijk van hoe de steekproeven in de verschillende stappen worden getrokken.
Hoewel je een getrapte steekproef ook als selecte steekproefmethode kan inzetten, is het beter om een aselecte steekproef (i.e., willekeurige selectie) te kiezen, omdat op deze manier de externe validiteit van je onderzoek beter wordt gewaarborgd.
Eerst trek je een enkelvoudige aselecte steekproef van alle afdelingen. Vervolgens selecteer je, opnieuw met een enkelvoudige aselecte steekproef, een aantal eenheden. Op basis van de populatiegrootte (i.e., hoeveel werknemers er in het bedrijf werken) en je gewenste steekproefgrootte stel je vast dat je 3 eenheden in je steekproef moet opnemen.
Zodra je je selectie hebt gemaakt, vraag je iedere werknemer die in de geselecteerde eenheden werkt om je vragenlijst in te vullen.
Lees waarom zo veel studenten Scribbr inschakelen
Voorbeelden van aselecte steekproeftrekking
Er zijn enkele soorten steekproeftrekking die je kunt gebruiken om een aselecte steekproef te trekken. Hier volgen enkele voorbeelden:
Fishbowl drawl (trekking)
Je onderzoekt het gebruik van een populaire draagbare e-reader onder studenten informatiewetenschappen en de effecten ervan op individuele leesgewoonten. Je schrijft de namen van 25 studenten op strookjes papier, doet ze in een pot en selecteert dan, zonder te kijken, willekeurig drie studenten om te worden geïnterviewd voor je onderzoek.
Alle studenten hebben evenveel kans om geselecteerd te worden en geen enkele andere overweging (zoals persoonlijke voorkeur) kan de selectie beïnvloeden. Dit type steekproeftrekking is geschikt als je totale populatie klein is, waardoor het opschrijven van namen of nummers voor je steekproef haalbaar is.
Random number generator
Stel dat je onderzoekt hoe mensen denken over de verkeersveiligheid in een bepaalde gemeente. Je maakt een lijst van alle woonwijken en kent aan elk daarvan een nummer toe. Vervolgens kies je met behulp van een random number generator vier nummers, die overeenkomen met vier woonwijken, om te gebruiken in je steekproef.
Dit werkt het beste als je al een lijst hebt met de totale bevolking en je elk individu gemakkelijk een nummer kunt toekennen.
RAND-functie in Excel
Als je data in een spreadsheet staan, kun je ook de functie voor willekeurige getallen (RAND) in Excel gebruiken om een aselecte steekproef te trekken.
Stel dat je een lijst hebt met 4.000 mensen en je een steekproef van 300 mensen nodig hebt. Door de formule =RAND() in te voeren en dan op enter te drukken, kun je Excel aan elke naam op de lijst een willekeurig nummer laten toekennen. Om dit te laten werken, is het belangrijk dat er geen lege rijen zijn.
Deze Engelstalige YouTube-video legt uit hoe je de RAND-functie in Excel gebruikt.
Aselecte vs selecte steekproef
Afhankelijk van de doelstelling van je onderzoek zijn er twee algemene steekproefmethoden die je kunt gebruiken:
- Aselecte steekproef: Deze steekproefmethode zorgt ervoor dat elke eenheid in de onderzoekspopulatie een even grote kans heeft om geselecteerd te worden.
- Selecte steekproef: Dit is een steekproefmethode waarbij een niet-willekeurige steekproef uit je onderzoekspopulatie wordt getrokken. Dit gebeurt op basis van specifieke criteria, zoals een quotum of gemak.
Aselecte steekproef
Bij kwantitatief onderzoek is het belangrijk dat je steekproef representatief is voor je doelpopulatie. Zo kun je sterke statistische conclusies trekken op basis van de verzamelde data. Een voldoende grote kanssteekproef is de beste garantie dat de steekproef representatief is en de resultaten generaliseerbaar zijn.
Selecte steekproef
Selecte steekproeven worden bij zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek ingezet als het aantal eenheden in de populatie onbekend is of niet individueel kan worden vastgesteld. Dit type steekproef wordt ook gebruikt als je de resultaten alleen wilt generaliseren naar een bepaalde subsectie of organisatie in plaats van een grotere of andere populatie.
Het is onwaarschijnlijk dat je een lijst kunt samenstellen met alle praktiserende organisatiepsychologen in het land, maar je kunt wel een lijst samenstellen met alle deskundigen in je omgeving en er een paar selecteren om te interviewen.
Het is een goede vuistregel om interviews af te nemen totdat je een verzadigingspunt (saturatie) hebt bereikt, waarbij je geen nieuwe antwoorden op je vragen meer hoort.
Voordelen van een aselecte steekproef
Het is belangrijk om de voor- en nadelen van een aselecte steekproef te kennen, omdat het je kan helpen te beslissen of dit de juiste steekproefmethode is voor je onderzoeksopzet.
Aselecte steekproeven hebben twee belangrijke voordelen: ze zijn representatief en er kan een correlatie of causaliteit worden vastgesteld doordat dit type steekproef geschikt is voor statistische toetsen.
-
Representatief
Deze steekproeven zijn representatief voor de gehele populatie. Hierdoor kunnen conclusies die uit dergelijke steekproeven worden getrokken worden gegeneraliseerd naar de populatie die je bestudeert.
-
Geschikt voor statistische toetsen
Aangezien sommige tests, zoals meervoudige lineaire regressies, t-toetsen en ANOVAs, alleen kunnen worden toegepast op een steekproef die groot genoeg is om de werkelijke verdeling van de populatie te benaderen, kun je met aselecte steekproeven een correlatie of causatie tussen je variabelen vaststellen.
Nadelen van een aselecte steekproef
De keuze voor een aselecte steekproefmethode brengt ook enkele uitdagingen met zich mee, namelijk het opstellen van een steekproefkader en het risico op steekproefbias.
-
Opstellen van een steekproefkader
Het kan moeilijk zijn om toegang te krijgen tot een lijst van de gehele populatie, vanwege privacybezwaren, of omdat een volledige lijst niet bestaat. Het kan duur en tijdrovend zijn om deze zelf samen te stellen.
-
Risico op steekproefbias
Hoewel een aselecte steekproef het risico op steekproefbias (sampling bias) vermindert, kan het nog steeds voorkomen. Als je steekproef niet inclusief genoeg is, wordt de vertegenwoordiging van de gehele populatie scheefgetrokken.
Veelgestelde vragen
- Wat is een steekproefmethode?
-
Als je populatie groot is, geografisch verspreid is of moeilijk te bereiken is, is het noodzakelijk om een steekproefmethode te gebruiken om eenheden te selecteren voor je steekproef.
Zo kun je informatie verzamelen uit een kleiner deel van de populatie (de steekproef) en nauwkeurige uitspraken doen met behulp van een statistische analyse.
Er zijn een aantal methoden voor een aselecte steekproef:
- Enkelvoudige aselecte steekproef
- Gestratificeerde steekproef
- Systematische steekproef
- Geclusterde steekproef
- Getrapte steekproef
Ook zijn er enkele methoden voor een selecte steekproef:
- Gemakssteekproef
- Quotumsteekproef
- Sneeuwbalsteekproef
- Wat is het verschil tussen een gestratificeerde en geclusterde steekproef?
-
Een gestratificeerde steekproef en een geclusterde steekproef zijn beide aselecte steekproeven waarbij de eenheden van de steekproef willekeurig worden geselecteerd.
Ze lijken misschien op elkaar, maar bij een geclusterde steekproef zijn de groepen die worden gevormd heterogeen, waardoor de individuele kenmerken in het cluster variëren.
Bij gestratificeerde steekproeven, daarentegen, zijn de groepen homogeen, omdat de eenheden in de groepen gemeenschappelijke kenmerken hebben.
Bij geclusterde steekproeven selecteer je willekeurig hele groepen en neem je alle eenheden van de geselecteerde groepen op in je aselecte steekproef. Bij gestratificeerde steekproeven selecteer je echter enkele eenheden van elke groep en neem je alleen die op in je steekproef.
Beide steekproefmethoden kunnen ervoor zorgen dat je steekproef representatief is voor de populatie.
- Wat is een steekproefkader?
-
Een steekproefkader (sampling frame) is een lijst van elk lid van de populatie. Het is belangrijk dat het steekproefkader zo volledig mogelijk is, zodat je steekproef een nauwkeurige afspiegeling vormt van je populatie.
- Waarom gebruik je een steekproef?
-
Om de volgende redenen kun je een steekproef gebruiken:
- als de omvang van de populatie te groot is om alle elementen te meten
- als snelheid gewenst is, waardoor niet de hele populatie onderzocht kan worden
- als het te kostbaar is om een groot aantal metingen uit te voeren
Deze drie redenen gelden eigenlijk altijd voor een scriptie, tenzij de onderzoekspopulatie heel klein is. Je steekproef dient ertoe geldende uitspraken te doen over de gehele onderzoeksgroep (aselecte steekproef) of de selectie die je hebt gemaakt (selecte steekproef).
Citeer dit Scribbr-artikel
Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.
Scharwächter, V. (2022, 09 november). Aselecte Steekproef (Probability Sampling) | Betekenis & Voorbeelden. Scribbr. Geraadpleegd op 10 februari 2025, van https://www.scribbr.nl/onderzoeksmethoden/aselecte-steekproef/
