Wat is het halo-effect? | Betekenis & Voorbeelden
Het halo-effect treedt op als we onze algemene, positieve indruk van een persoon, product of merk baseren op één kenmerk. Het halo-effect is een vorm van onderzoeksbias waarbij we de neiging hebben om latere oordelen over een persoon of organisatie te baseren op de eerste positieve indruk.
Als een werknemer enthousiast is, kan dit het oordeel van de leidinggevende beïnvloeden, zelfs als de werknemer op sommige gebieden kennis of vaardigheden mist. Dit enthousiasme kan ertoe leiden dat de leidinggevende de werknemer een hogere beoordeling toekent.
Het halo-effect zorgt ervoor dat één positieve eigenschap alle andere aspecten van de prestaties van de werknemer overschaduwt.
Het halo-effect kan ons vermogen om kritisch te denken belemmeren. Het effect is vooral problematisch bij besluitvormingsprocessen, zoals sollicitatiegesprekken en aankoopbeslissingen.
Wat is het halo-effect?
Het halo-effect is een vorm van cognitieve bias, oftewel een heuristiek (of mental shortcut) die ervoor zorgt dat we snel oordelen. In andere woorden: het halo-effect leidt ertoe dat we slechts één aspect van een persoon, product of organisatie in beschouwing nemen om een algemene mening te vormen. Dit gebeurt onbewust en niet opzettelijk.
Deze manier van oordelen kan ons helpen om sneller beslissingen te maken, maar er is ook een risico op beperkte en overhaaste besluitvorming.
Het halo-effect kan ervoor zorgen dat onze positieve indruk van één (persoonlijkheids)kenmerk beïnvloedt hoe we ongerelateerde kenmerken beoordelen. Als we iemand bijvoorbeeld aantrekkelijk vinden, zijn we eerder geneigd ook andere positieve aspecten aan iemand toe te kennen, zoals intelligentie, vriendelijkheid of eerlijkheid.
Als we te veel vertrouwen op onze eerste positieve indruk, kan dit leiden tot overhaaste en slechte beslissingen omdat dan niet alle beschikbare informatie overwogen wordt. Een positieve indruk kan namelijk ook misleidend zijn. Als je bijvoorbeeld ontdekt dat je collega met hogere cijfers is geslaagd of een betere opleiding heeft gedaan, kun je geneigd zijn te denken dat je collega bekwamer is dan in werkelijkheid het geval is.
Horn-effect vs halo-effect
Het halo-effect heeft betrekking op positieve beoordelingen, terwijl het horn-effect over negatieve beoordelingen gaat.
Het horn-effect is de neiging om een algemene, negatieve indruk te vormen op basis van één negatief kenmerk (e.g., een eerste negatieve indruk). Hierbij richten we ons dus juist op negatieve aspecten en sluiten we de positieve aspecten uit.
Halo-effect voorbeeld
Het halo-effect wordt vaak gebruikt als een overtuigingstechniek in marketing.
In werkelijkheid betekent het feit dat een product biologisch wordt genoemd niet dat het product ook daadwerkelijk gezonder is. Als je de verpakking leest, zie je dat de mueslireep meer suiker bevat.
Het halo-effect beïnvloedt hoe consumenten de kwaliteit van producten beoordelen op basis van één productkenmerk. Door een positief kenmerk aan hun product toe te kennen, kunnen merken de perceptie van consumenten over de algemene kwaliteit van het product beïnvloeden.
Het halo-effect kan ook de loyaliteit en reputatie van een merk beïnvloeden.
Na een paar weken beginnen klanten echter te klagen over de batterij van de smartphone. Toch denk je nog steeds dat het merk goed is, en dat dit slechts een uitzondering is.
Een gunstige ervaring met een bedrijf creëert een “halo” (i.e., aureool of stralenkrans) die het bedrijf in een positief daglicht stelt. Een bestaande goede reputatie beschermt het bedrijf in tijden van crisis (bijvoorbeeld als een product een flop blijkt), en helpt een deel van de reputatieschade te voorkomen.
Omgekeerd, als consumenten over het algemeen een eerste negatieve ervaring met een product hebben, zal dit leiden tot een horn-effect (“negatieve halo”) dat lastig te overwinnen zal zijn.
Hoe minimaliseer je het halo-effect?
Hoewel je een cognitieve bias zoals het halo-effect niet helemaal kunt vermijden, zijn er een paar tips die je kunt toepassen om de impact ervan te minimaliseren:
- Bedenk dat iedereen vatbaar is voor onderzoeksbias. Blijf jezelf eraan herinneren dat eerste indrukken niet altijd juist zijn en ertoe kunnen leiden dat we anderen verkeerd beoordelen.
- Vertraag je denkproces. We lopen meer risico op het halo-effect als we geneigd zijn emotioneel of intuïtief beslissingen te maken. Zorg in plaats daarvan voor duidelijke bewijzen voor je beoordelingen. Voor functioneringsgesprekken gebruiken leidinggevenden bijvoorbeeld een lijst met criteria en objectieve data om werknemers eerlijk te kunnen beoordelen.
- Vraag input van anderen, in het bijzonder van mensen die “advocaat van de duivel” zijn of neutraal tegenover de situatie staan. Praat met iemand die niet bang is om het met je oneens te zijn en vergelijk hun mening met die van jezelf.
Interessante artikelen over onderzoek doen
Op zoek naar meer interessante artikelen over een onderzoek uitvoeren voor je scriptie of paper? Bekijk dan ook eens onderstaande artikelen met uitleg en voorbeelden!
Onderzoeksbias
Methodologie
Veelgestelde vragen
- Hoe is het halo-effect van toepassing op marketing?
-
Het halo-effect in marketing betekent dat elk individueel kenmerk van een product kan beïnvloeden hoe klanten de andere kenmerken ervan ervaren en hoe ze het product als geheel beoordelen.
Zo kan een slecht verpakkingsontwerp ertoe leiden dat klanten denken dat het product van lage kwaliteit is, ook al is er geen direct verband tussen deze kenmerken. Evenzo kan een aantrekkelijke verpakking ertoe leiden dat klanten een product positiever beoordelen, zelfs als het om kenmerken gaat die geen verband houden met de verpakking.
- Wat is het horn-effect?
-
Het horn-effect is het tegenovergestelde van het halo-effect. Als het horn-effect optreedt, beïnvloeden onze negatieve eerste indrukken in een bepaalde context ons latere oordeel over een persoon, product of organisatie.
Als je bijvoorbeeld iemand voor de eerste keer ontmoet en die persoon heeft die dag toevallig een slecht humeur, kun je door die negatieve eerste indruk concluderen dat de persoon altijd slecht gehumeurd is.
- Wat zijn veelvoorkomende vormen van cognitieve bias?
-
Cognitieve bias is een verzamelnaam voor manieren waarop onze overtuigingen en ervaringen ons oordeel en onze besluitvorming beïnvloeden. Deze vooroordelen zijn mental shortcuts die ons helpen nieuwe informatie sneller te verwerken en te begrijpen.
Deze neiging kan er echter toe leiden dat we gebeurtenissen, feiten of mensen verkeerd begrijpen. Cognitieve bias kan een bron zijn van onderzoeksbias.
Enkele veelvoorkomende vormen van cognitieve bias zijn:
- Anchoring bias
- Framing effect
- Actor-waarnemer bias
- Availability heuristic
- Belief bias
- Confirmation bias
- Halo-effect
- Het Baader-Meinhof fenomeen
Citeer dit Scribbr-artikel
Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.
Scharwächter, V. (2023, 13 maart). Wat is het halo-effect? | Betekenis & Voorbeelden. Scribbr. Geraadpleegd op 18 november 2024, van https://www.scribbr.nl/onderzoeksbias/halo-effect-betekenis/
