Juridische Leidraad: Online bronnen | Uitleg & voorbeelden

De Leidraad voor juridische auteurs (Juridische Leidraad) maakt onderscheid tussen drie soorten online bronnen:

• artikelen, annotaties, rapporten, proefschriften en video’s die (ook) online staan;
• online bronnen die frequent geactualiseerd worden;
• webpagina’s of websites.

Bij verwijzingen naar bronnen die (ook) online staan, gebruik je het standaard format voor de gedrukte versie van dat type bron. Bij verwijzingen naar online bronnen die frequent geactualiseerd worden, gebruik je ook het standaard format voor dat type verwijzing. Je voegt wel het volgende toe aan de voetnoot: ‘(online, bijgewerkt [datum])’.

Bij webpagina’s of websites bestaat de verwijzing uit de naam van de website of de titel van de pagina en het webadres van de homepagina (zo kort mogelijk). Je voegt geen bronvermelding toe aan de literatuurlijst.

Je voegt ook geen volledige bronvermelding toe voor online cursussen, podcasts, video’s en online berichten zonder auteursvermelding. Wel dien je hiervoor een voetnoot toe te voegen.

Verwijzen naar bronnen die (ook) online staan

Als je wilt verwijzen naar een internetbron, gebruik je het standaard format voor het type bron waarmee je te maken hebt. Voor een online boek gebruik je dus het format voor een gedrukt boek en voor een online tijdschrift gebruik je het format voor een gedrukt tijdschrift.

Je voegt geen element toe aan de bronvermelding waaruit blijkt dat je de bron online hebt geraadpleegd, omdat dit type bron niet meer (sterk) verandert na publicatie online.

Hoeveel fouten bevat jouw scriptie?

De taalexperts van Scribbr verbeteren gemiddeld 150 fouten per 1000 woorden. Benieuwd wat er precies wordt verbeterd? Verschuif de cursor van links naar rechts!

Scriptie nakijken op taal

Verwijzen naar frequent geactualiseerde internetbronnen

Ook bij online bronnen die frequent worden bijgewerkt, verwijs je volgens het standaard format voor het type bron dat je wilt citeren. In dit geval voeg je echter ‘(online, bijgewerkt [datum])’ toe aan de voetnoot om aan te geven dat je de online versie hebt geraadpleegd. Je vermeldt de datum waarop de bron voor het laatst is bijgewerkt.

In de literatuurlijst vermeld je alleen het woord “online”. Je laat het jaartal weg.

Als je wilt verwijzen naar een commentaar dat zowel online als in een gedrukt boek is gepubliceerd, zou de bronvermelding in de literatuurlijst er als volgt uitzien:

Soms geven uitgevers van frequent geactualiseerde uitgaven zelf een citeerwijze aan die afwijkt van de Juridische Leidraad. In die gevallen volg je de door de uitgever aanbevolen citeerwijze, maar je voegt wel altijd de auteursnaam toe voorafgaand aan de titel.

Verwijzen naar webpagina’s of websites

Webpagina’s of websites zijn de enige online bronnen met een eigen format. Om te verwijzen naar een website of webpagina vermeld je eerst de naam van de website of de titel van de webpagina, gevolgd door het webadres van de site. Je neemt de bron alleen op in een voetnoot, dus je voegt geen bronvermelding toe aan de literatuurlijst.

Als een bron heel bekend is, zoals ‘RIVM’, hoef je niet het hele webadres te vermelden. Ook bij minder bekende bronnen zorg je ervoor dat het webadres altijd zo kort mogelijk wordt weergegeven. Je laat alle niet-relevante delen weg.

Als je webadres niet meer op de regel past, plaats je het gehele webadres op de volgende regel. Als afbreken onvermijdelijk is, gebruik je een spatie in plaats van een afbreekteken.

Controleer voor het inleveren van je document of het webadres voor je bron nog werkt en pas de bronvermelding aan indien nodig.

Persistente identifiers

Een persistente identifier is een uniek label voor een online informatiebron. Deze labels komen steeds vaker voor en zijn handig bij verwijzingen. Het label van een bron verandert namelijk niet als de bron ergens anders wordt geplaatst. Daardoor kan de bron altijd worden teruggevonden.

De Leidraad voor juridische auteurs maakt onderscheid tussen drie soorten persistente identifiers: Handle, digital object identifier (DOI) en Juriconnect doctrine identifier (JCDI).

Voor alle soorten geldt dezelfde regel: als de persistente identifier niet meer op de regel past, kun je deze beter op een nieuwe regel laten beginnen. Als afbreken onvermijdelijk is, breek je de identifier af met een spatie in plaats van met een afbreekteken.

Handle

De handle is een identifier die gebruikers helpt om informatie te vinden over een bron, de bron op te zoeken, en deze in te zien (als de gebruiker toegang heeft). Als je in de adresbalk ‘hdl.handle.net/’ intypt, gevolgd door de Handle zelf (bijvoorbeeld 2381/16737), dan kom je direct op een pagina met de bron(informatie).

DOI

De DOI is een van de meest bekende persistente identifiers. Het systeem werkt hetzelfde als het systeem met handles, maar de DOI (bijvoorbeeld 10.1016/j.jfludis.2020.105746) wordt in de adresbalk voorafgegaan door ‘dx.doi.org/’.

JCDI

De JCDI is speciaal in het leven geroepen voor Nederlandse juridische artikelen en annotaties en bestaat pas sinds 2018. Bij deze identifier wordt de JCDI in de adresbalk voorafgegaan door ‘judoreg.nl/doc/’.

Verschil Juridische Leidraad 2016 en 2019

Voorheen waren bronnen vaak enkel in gedrukte versie beschikbaar of moesten lezers betalen om bronnen te kunnen raadplegen. Tegenwoordig zijn veel bronnen openbaar en online toegankelijk.

Daarom is er vanaf 2019 voor gekozen om de toevoeging ‘(online, bijgewerkt [datum])’ alleen nog maar op te nemen in bronvermeldingen voor online bronnen die frequent worden bijgewerkt.

Goede, betrouwbare websites voor rechtenstudenten zijn bijvoorbeeld overheid.nl, rechtspraak.nl, officielebekendmakingen.nl, eur-lex.europa.eu en curia.eu.

Veelgestelde vragen

Hoe verwijs ik volgens de Juridische Leidraad naar een online bron (website)?

Het format voor de verwijzing naar een online bron hangt af van het type bron. Als je wilt verwijzen naar een stabiele, niet-veranderlijke publicatie die ook in gedrukte vorm bestaat, zoals een tijdschrift, hanteer je het format voor de gedrukte versie van de bron.

Als je wilt verwijzen naar een veranderlijke publicatie die ook in gedrukte vorm bestaat, hanteer je het format voor de gedrukte versie van die bron. Echter, in dit geval voeg je (online, bijgewerkt …) toe aan de volledige verwijzing in de literatuurlijst, met op de plaats van … de meest recente bijwerkdatum.

Als je wilt verwijzen naar een website of webpagina voeg je alleen de naam van de website of de titel van de pagina toe, gevolgd door het webadres (zo kort mogelijk, dus zonder www.).

• Borman 2020
  T.C. Borman, commentaar op art. 10:15 Awb, in: T.C. Borman & J.C.A. de Poorter (red.), Tekst & Commentaar Algemene wet bestuursrecht, Deventer: Wolters Kluwer 2017 (online, bijgewerkt 16 januari 2020).

• ‘Samenvatting Leidraad voor juridische auteurs’, scribbr.nl.

Wat zijn de verschillen tussen de Juridische Leidraad 2016 en de Juridische Leidraad 2019?

In 2019 werd een nieuwe editie van de Leidraad voor Juridische auteurs uitgegeven. Deze bevat twee belangrijke wijzigingen ten opzichte van de versie uit 2016:

Je probeert in de voetnoot altijd zo kort mogelijk te verwijzen naar bronnen.
De toevoeging ‘online’ vermeld je alleen nog bij frequent geactualiseerde internetbronnen.

Daarnaast zijn enkele cosmetische aanpassingen gedaan:

• Bij Kamerstukken en Handelingen wordt het ondernummer voorafgegaan door ‘nr.’.
• ‘Algemene maatregel van bestuur’ wordt afgekort tot ‘ambv’ (geen hoofdletters).
• De woorden ‘gerechtshof’, ‘rechtbank’, ‘kantonrechter’, ‘provincie’ en ‘gemeente’ worden niet meer met een hoofdletter geschreven.
• Als je verwijst naar interviews zet je de naam van de geïnterviewde vooraan.

Moet ik volgens de Juridische Leidraad bronvermeldingen voor websites opnemen in de literatuurlijst?

Als je verwijst naar een webpagina of website, neem je geen bronvermelding op in de literatuurlijst. Je verwijst wel naar deze bronnen in een voetnoot. Hierbij zet je de naam van het artikel tussen enkele aanhalingstekens, gevolgd door een komma en de kortste versie van het webadres.

‘Reproduceerbaarheid, repliceerbaarheid en herhaalbaarheid’, scribbr.nl

Wat is een persistente identifier? (Handle, DOI, JCDI)

Een persistente identifier is een uniek label dat wordt toegewezen aan een online informatiebron. De labels maken het makkelijk om een bron op te zoeken op basis van een verwijzing. De Juridische Leidraad maakt onderscheid tussen drie soorten persistente identifiers, namelijk een Handle, DOI en JCDI. Deze kunnen er als volgt uitzien:

• hdl.handle.net/1887/135756
• dx.doi.org/10.1016/j.jfludis.2020.105746
• judoreg.nl/doc/JCDI:AAE168:1/

Hoe verwijs ik volgens de Juridische Leidraad naar online versies van gedrukte bronnen?

Als je een online versie van een gedrukte bron raadpleegt, verwijs je in principe gewoon naar de gedrukte versie. Het format hangt dan af van het type bron (zoals een boek of tijdschrift). De verkorte verwijzing in de voetnoot en de bronvermelding in de literatuurlijst voor een online boek zouden hetzelfde zijn als voor een gedrukt boek.

Je voegt alleen (online, bijgewerkt [datum]) toe aan de bronvermelding voor een online bron als deze heel frequent geactualiseerd wordt.

Borman 2020
T.C. Borman, commentaar op art. 10:15 Awb, in: T.C. Borman & J.C.A. de Poorter (red.), Tekst & Commentaar Algemene wet bestuursrecht, Deventer: Wolters Kluwer 2017 (online, bijgewerkt 16 januari 2020).