Nogal een ding: vaag taalgebruik voorkomen

In academische teksten moet je zo precies mogelijk schrijven zodat de tekst wetenschappelijk, objectief en duidelijk is en niet op meerdere manieren geïnterpreteerd kan worden.

Leer daarom vaag taalgebruik herkennen en schrap het wanneer je het tegenkomt.

Vage aanduiding van hoeveelheid

Waarom kun je ‘enkele’ beter niet gebruiken?

Laat zo weinig mogelijk ruimte voor een kritische lezer om te vragen: ‘Hoeveel respondenten waren dat? Over welke respondenten gaat het?’. In plaats van ‘enkele’ kun je altijd beter het precieze aantal respondenten benoemen.

Als je alleen wilt aangeven dat ‘enkele’ weinig is, kun je opschrijven hoeveel respondenten van de totale populatie zijn bevraagd.

Vage aanduidingen van hoeveelheid herkennen

Vage aanduidingen van hoeveelheid voorkomen

Zodra het mogelijk is een precieze hoeveelheid te noemen of aan te geven waarnaar of naar wie je verwijst, moet je dit altijd doen.

Bij twijfel of een aanduiding van hoeveelheid vaag is, kijk of een kritische lezer de vraag kan stellen: ‘Hoeveel…?’ of ‘Welke…?’. Ga vervolgens na of je preciezer kunt zijn, of bekijk de vage scriptiewoorden die je moet vermijden.

Vage aanduiding van tijd

Waarom kun je ‘toen’ hier beter niet gebruiken?

Als je niet precies benoemt naar welk moment je verwijst, is ‘toen’ een vage aanduiding. De lezer vraagt zich dan af welk moment bedoeld wordt.

Er zijn drie opties om de zin aan te passen, afhankelijk van wat je wil zeggen:

• Als je wil benadrukken wanneer iets gebeurd is: precieze datum noemen.
• Als het niet uitmaakt wanneer iets gebeurd is: ‘toen’ weglaten.
• Als je ‘toen’ als synoniem voor ‘vervolgens’ gebruikt: ‘vervolgens’ gebruiken.

Vage aanduidingen van tijd herkennen

Vage aanduidingen van tijd voorkomen

Als je twijfelt of een tijdsaanduiding vaag is, vraag je dan af of een kritische lezer de vraag kan stellen: ‘Wanneer is dat gebeurd?’.

Ga vervolgens na of je een jaartal of een datum kunt achterhalen. Dat hoeft alleen wanneer het relevant is om een precieze tijdsaanduiding te noemen.

Tijdsaanduiding niet relevant

Er zijn ook plekken in de tekst waar het niet relevant is om een tijdsaanduiding te noemen.

Vage aanduidingen van plaats

Waarom is dit vaag?

De lezer weet nu niet waar hij de interviewverslagen kan vinden. Door specifiek te vermelden in welke bijlage ze staan (en op welke pagina), weet de lezer precies waar hij moet zoeken.

Vage aanduidingen van plaats herkennen

Vage aanduidingen van plaats voorkomen

Als je twijfelt of een plaatsaanduiding vaag is, vraag je dan af of een kritische lezer de vraag kan stellen: ‘Waar…?’.

Ga vervolgens na of je een precieze plek kunt noemen.

Onnauwkeurige woorden

Waarom kun je ‘allerlei’ beter niet gebruiken?

‘Allerlei’ kan naar van alles verwijzen. Beter is om te vermelden welke cijfers precies zijn onderzocht.

De juiste bronvermelding is daarbij vaak essentieel.

Onnauwkeurige woorden herkennen

Onnauwkeurige woorden voorkomen

Bij onnauwkeurige woorden geldt dezelfde ezelsbrug als bij vage aanduidingen van tijd, plaats of hoeveelheid: ga na of een kritische lezer kan vragen waarom, wanneer, hoe of waar de handeling heeft plaatsgevonden

Sommige woorden kun je helemaal weglaten. Dit gaat om woorden die een gradatie aangeven. Woorden als ‘ietwat’, ‘tamelijk’ en ‘behoorlijk’ kun je vaak direct schrappen zonder dat de betekenis noemenswaardig verandert.

Wanneer mag je wel vage aanduidingen gebruiken?

Het is niet altijd mogelijk of noodzakelijk om precieze formuleringen te gebruiken. Soms zijn cijfers of data niet beschikbaar. Ook kan het zijn dat het niet relevant is wanneer of hoe vaak een gebeurtenis heeft plaatsgevonden.

In die gevallen mag je sommige vage woorden gebruiken.

Wees daarnaast voorzichtig met subjectieve woorden, zoals ‘goed’ en ‘slecht’. Deze zijn meestal niet toegestaan in academische teksten.

Teksten en hoofdstukken waarin je vage woorden mag gebruiken

In een voorwoord en inleiding van een scriptie, in reflectieverslagen en stageverslagen en in essays mag je woorden als ‘veel’, ‘vaak’ en ‘weinig’ of ‘zelden’ gebruiken. Deze woorden gebruik je om aan te geven dat iets in het algemeen vaak of juist niet gebeurt.

Ook ‘circa’ kan altijd als je niet precies weet wat de hoeveelheid was – maar beter is om aan te geven dat het getal tussen X en Y zat.

In de bespreking van onderzoeksresultaten is het beter om deze termen niet te gebruiken.

Verboden vage woorden

Sommige woorden mag je nooit gebruiken omdat ze te vaag of informeel zijn voor academische teksten.

Vage scriptiewoorden

Veelgestelde vragen

Waarom moet je vaag taalgebruik in een scriptie voorkomen?

In academische teksten moet je zo precies mogelijk schrijven zodat de tekst wetenschappelijk, objectief en duidelijk is en niet op meerdere manieren geïnterpreteerd kan worden. Andere onderzoekers moeten op basis van jouw verslaglegging een onderzoek kunnen repliceren.

Leer daarom vaag taalgebruik herkennen en schrap het wanneer je het tegenkomt.

Waarom moet je het woordje “enkele” voorkomen in scripties?

Als je het woordje “enkele” gebruikt, is meestal sprake van vaag taalgebruik.

Het is belangrijk om zo weinig mogelijk ruimte over te laten voor een kritische lezer om te vragen: “Hoeveel respondenten waren dat? Over welke respondenten gaat het?”. In plaats van “enkele” kun je altijd beter het precieze aantal noemen.

Mag je het woordje “men” gebruiken in scripties?

Het algemeen gebruik van het woord “je” kun je het beste vermijden, net als het gebruik van “men”. Dat doe je door te noemen naar wie of wat hiermee verwezen wordt.

Het gebruik van men wordt vaak gezien als spreektaal, en kan zorgen voor verwarring (want wie is “men”?).

Soms is dat lastig, bijvoorbeeld als niet bekend of relevant is naar wie “je” of “men” verwijst. Dan is het gebruik van deze woorden niet verboden, maar wel af te raden.