Hoe je paragrafen en alinea’s gebruikt in je scriptie | Met voorbeelden

Een goede indeling van je paragrafen en alinea’s is cruciaal voor de leesbaarheid van iedere academische tekst, scriptie, essay, proposal of Plan van Aanpak.

Een paragraaf gaat in op een specifiek deelonderwerp dat betrekking heeft op je hoofdonderwerp. Boven een paragraaf staat altijd een kopje (vaak met paragraafnummer, zoals 1.1 of 1.2) en hiervoor staat een witregel. Paragrafen gebruik je om een tekst beter te structureren.

In een alinea bespreek je een thema met betrekking tot je hoofdonderwerp of deelonderwerp. Per alinea ga je in op één kerngedachte en schrijf je een of twee kernzinnen op. Een alinea begint op de volgende regel en springt soms in. Alinea’s bestaan altijd uit meer dan een zin en komen in iedere tekst voor.

Paragrafen

In een paragraaf bespreek je een specifiek deelonderwerp dat betrekking heeft op het hoofdonderwerp van je tekst. Je gaat bijvoorbeeld in op een bepaalde locatie, op de omvang, op de prijs, op een specifieke persoon of gedachtegoed of op een ander thema dat direct te maken heeft met jouw hoofdonderwerp maar goed te isoleren is in een aparte paragraaf.

Met behulp van paragrafen structureer je jouw tekst om deze beter leesbaar te maken. Je lezer weet zo precies wat volgt en waar hij of zij bepaalde informatie moet zoeken.

Met je opmaak en/of met paragraafnummers maak je duidelijk dat het om een paragraaf gaat.

Perfectioneer je essay

Zorg voor een foutloos essay met hulp van professionele Scribbr-editors. We kijken je essay na op:

• Academisch taalgebruik
• Onduidelijke zinnen
• Grammaticale fouten
• Interpunctie
• Verboden woorden

Essay nakijken Meer weten over nakijken

Regels voor paragrafen

• Een paragraaf behandelt een specifiek onderwerp met betrekking tot het hoofdonderwerp van de tekst.
• Boven een paragraaf staat altijd een kopje, al dan niet met paragraafnummer.
• Tussen twee paragrafen staat een witregel.
• Gebruik paragrafen als er meer dan 2 deelonderwerpen zijn in een hoofdstuk. Hiermee structureer je jouw tekst.
• Paragrafen zijn bij voorkeur ongeveer even lang.
• Je gebruikt geen paragrafen als je deelonderwerpen niet apart van elkaar kunt bespreken.

Wanneer gebruik je een paragraaf en paragraafnummers?

Je gebruikt een paragraaf als het onderwerp dat je behandelt bestaat uit meerdere deelonderwerpen die ieder apart besproken kunnen worden.

Je gebruikt paragraafnummers als je paragraaf binnen een genummerd hoofdstuk valt (hoofdstuk 1, 2, 3, etc.) en je doorgaans meer dan 2 paragrafen binnen eenzelfde hoofdstuk gebruikt.

Paragraafnummers helpen in dit geval structuur aan te brengen en zorgen ervoor dat je lezer makkelijk door kan scrollen. We raden het daarom aan om in een lange academische tekst, zoals je scriptie of Plan van Aanpak, je hoofdstukken én paragrafen te nummeren.

Je gebruikt geen paragraafnummers als je hoofdstuk niet genummerd is en/of je hoofdstuk niet meer dan 2 paragrafen bevat.

Voorbeeld wanneer je een paragraaf met paragraafnummers gebruikt

Voorbeeld wanneer je een paragraaf zonder paragraafnummers gebruikt

Wanneer gebruik je subparagrafen en subparagraafnummers?

Je gebruikt subparagrafen als je deelonderwerp weer duidelijk te verdelen is in deelonderwerpen, die je elk apart kunt bespreken.

Subparagraafnummers (zoals 1.1.1 en 1.1.2) gebruik je alleen als je genummerde paragraaf in meer dan 2 subparagrafen verdeeld kan worden. Als je geen subparagraafnummers gebruikt, zorg je ervoor dat het door de opmaak van je kopjes (vetgedrukt, schuingedrukt of onderstreept) duidelijk is dat het om subparagrafen gaat.

Voorbeeld wanneer je een subparagraaf met subparagraafnummers gebruikt

Voorbeeld wanneer je een subparagraaf zonder subparagraafnummers gebruikt

Wanneer gebruik je géén paragrafen?

1. Je gebruikt geen paragrafen als er geen deelonderwerpen in je tekst te onderscheiden zijn (bijvoorbeeld omdat de tekst erg kort is).
2. Je gebruikt ook geen paragrafen als je de verschillende deelonderwerpen die je in een tekst of hoofdstuk behandelt niet los van elkaar kunt bespreken, omdat ze allemaal nauw met elkaar samenhangen in een verhaal en je de flow van je tekst niet wilt doorbreken.

Punt 1 spreekt voor zich, maar punt 2 misschien niet. Daarom hebben we bij punt 2 een voorbeeld toegevoegd. Hier kun je zien dat alle deelonderwerpen bij elkaar horen en dat alleen alinea’s gebruikt worden om de verschillende kerngedachten van elkaar te onderscheiden. Een alinea leest namelijk makkelijk door en gebruik je in iedere tekst, een paragraaf stopt de flow van de tekst en structureert het geheel.

Voorbeeld géén paragrafen omdat deelonderwerpen samenhangen

Alinea’s

In een alinea ga je in op een thema dat onderdeel uitmaakt van het onderwerp waar je het over hebt in een academische tekst, zoals in een essay, hoofdstuk van een scriptie, Plan van Aanpak of paragraaf. Alinea’s komen in iedere goed geschreven academische tekst voor.

Regels voor alinea’s

• Een alinea bevat één kerngedachte of kernthema, uitgedrukt in een (of twee) kernzinnen.
• Een alinea is altijd langer dan 1 zin.
• Een alinea begin je op een nieuwe regel (en mag je laten inspringen afhankelijk van jouw studierichtlijnen). Een witregel toevoegen is ook toegestaan.
• Als je de alinea laat inspringen, moet je dit consequent doen, behalve aan het begin van een nieuw hoofdstuk of nieuwe paragraaf.
• Alinea’s zijn bij voorkeur allemaal ongeveer even lang.
• De eerste (inleidende) en laatste (afsluitende) alinea van een tekst of hoofdstuk mogen naar verhouding wat korter zijn.
• Alinea’s moeten met elkaar samenhangen.

Hoe verbind je ze aan elkaar?

Een goede tekst, academisch of niet, bestaat uit alinea’s die elkaar op een logische manier opvolgen en die met elkaar samenhangen. Doen ze dat niet, dan krijg je het commentaar dat je tekst ‘van de hak op de tak’ gaat.

Alinea’s worden aan elkaar verbonden door het gezamenlijke (deel)onderwerp dat ze bespreken en door een goed gebruik van verbindingswoorden. Zo gaan verschillende alinea’s in op verschillende kerngedachten omtrent hetzelfde onderwerp en hebben deze gedachten op een bepaalde manier een verband met elkaar, bijvoorbeeld een oorzakelijk verband, een tegenstelling of een opsomming.

In het fictieve voorbeeld zie je de functies van de alinea’s toegelicht. Om deze alinea’s vervolgens goed met elkaar te verbinden, gebruiken we verbindingswoorden die we ter illustratie in het voorbeeld hebben onderstreept.

Voorbeeld samenhangende alinea’s

Hoe schrijf je een goede kernzin?

Een goede kernzin kun je alleen schrijven als je de kerngedachte van je alinea weet. Je moet weten wat je met je alinea wilt bereiken. Wil je een voorbeeld presenteren? Wil je een duidelijk punt maken en dit uitwerken? Wil je een oorzaak of een gevolg beschrijven?

Zodra je weet wat je met een alinea wilt bereiken, bijvoorbeeld het positieve gevolg van windenergie beschrijven, kun je aan de slag met je kernzin(nen).

Vragen die je in je kernzin beantwoordt

Je kernzin beantwoordt doorgaans een van de volgende vragen:

• Wat is de inleiding van de tekst?
• Wat zijn daar voorbeelden van?
• Wat zijn de onderdelen of categorieën daarvan?
• Wat zijn de argumenten daarvoor?
• Wat is daarvan de oorzaak?
• Wat is daarvan het gevolg?
• Wat is daarmee in strijd?
• Wat is de afsluiting van de tekst?

Voorbeeld kernzin in antwoord op vraag: ‘Wat is daarvan het gevolg?’

Voorbeeld kernzin en uitwerking van de alinea:

Kernzinschema

Vul het volgende schema in om zelf een goede kernzin te schrijven. Je hoeft niet alle onderdelen (gehele tekst, hoofdstuk en paragraaf) in te vullen, maar dat kan wel helpen structuur aan te brengen in je gedachten.

Voorbeeld kernzinschema

Voorbeeld ingevuld schema voor een goede kernzin

Kenmerken van paragrafen en alinea’s

Om je tot slot nog eens extra te helpen begrijpen wanneer iets een paragraaf is en wanneer een alinea en wat de kenmerken van beide zijn, hebben we een handige tabel voor je gemaakt aan de hand van veelgestelde vragen.