Hoofdletters of kleine letters? | Tips, uitleg & voorbeelden

Hoofdletters gebruik je in twee situaties: aan het begin van een zin en bij namen.

Je gebruikt ze bij namen van personen, bedrijven, instellingen, merken, wetten, boeken, aardrijkskundige plaatsen, talen, dialecten, volkeren, feestdagen en historische gebeurtenissen. Ook afleidingen van eigennamen en eigennamen in samenstellingen schrijf je met een hoofdletter.

Dat lijkt eenvoudig, maar er zijn ook uitzonderingen. Ook is het soms lastig te bepalen wanneer je met een naam te maken hebt.

Tip: Met onze gratis Grammatica Check wordt foutief hoofdlettergebruik automatisch verbeterd.

Geen hoofdletter gebruikt bij een naam

Waarom is “het openbaar ministerie” fout?

Het Openbaar Ministerie is de naam van een instelling en namen van instellingen schrijf je met een hoofdletter.

Herkennen van fouten met hoofdlettergebruik bij namen

Ezelsbrug: Voorkomen van fouten met hoofdlettergebruik bij namen

Namen schrijf je met een hoofdletter, maar wat is nu precies een naam? Als je hierover twijfelt, dan kun je jezelf twee vragen stellen:

• Is het de naam waarmee een persoon, instelling of bedrijf zichzelf aanduidt?
• Is het de naam van een uniek persoon, of van een unieke instelling, periode of plaats? Met andere woorden: is er maar één van?

Als je op een van deze vragen “ja” kunt antwoorden, schrijf je het woord met een hoofdletter.

Uitleg hoofdlettergebruik bij namen

Namen schrijf je met hoofdletters. Dat klinkt makkelijk, maar wat is precies een naam? In het Groene Boekje wordt een onderscheid gemaakt tussen eigennamen en soortnamen:

• Een eigennaam is de officiële naam waarmee je verwijst naar een uniek iets of iemand. Eigennamen schrijf je met een hoofdletter.
• Een soortnaam is de naam van een soort. Soortnamen schrijf je met kleine letters.

Wie helpt jou met nakijken?

Betrouwbare hulptroepen vinden is niet makkelijk...

• Familie
• Vrienden
• Studiegenoten
• Scribbr

We staan altijd voor je klaar

Geen naam, wel een hoofdletter gebruikt

Waarom is “de Gemeente” fout?

Een gemeente is geen eigennaam, maar een soortnaam. Er zijn meer gemeenten in Nederland. Daarom schrijf je “gemeente” met een kleine letter.

Herkennen van onterecht gebruik van hoofdletters

Ezelsbrug: Voorkomen van onterecht gebruik van hoofdletters

Het is soms lastig om te bepalen of iets een naam is en of je het woord dus met een hoofdletter moet schrijven. Twijfel je of je een woord met een hoofdletter of een kleine letter moet schrijven? Vraag jezelf dan af of het gaat om een uniek object of persoon, of dat er meerdere van zijn. Zijn er meerdere van, dan schrijf je het woord met een kleine letter.

Uitleg: Onterecht gebruik van hoofdletters

Hoofdletters gebruik je alleen voor namen van personen, bedrijven, instellingen, merken, wetten, boeken, aardrijkskundige plaatsen, talen, dialecten, volkeren, feestdagen en historische gebeurtenissen. Ook afleidingen van namen en namen in samenstellingen schrijf je met een hoofdletter.

Voor kleine letters zijn ook enkele vaste regels.

Hoofdletters en Engelse termen

In Engelse teksten worden “gewone” zelfstandig naamwoorden soms geschreven met hoofdletters. In het Nederlands nemen we die hoofdletters niet over.

Wel of geen hoofdletters bij tussenvoegsels in achternamen

Waarom is “de Vries” fout?

De voor- en achternaam van personen schrijf je met hoofdletters. Als de achternaam begint met een tussenvoegsel, krijgt dat tussenvoegsel ook een hoofdletter als het vooraan staat: De Vries, Van der Laan.

Tussenvoegsels zoals de, van, el of da krijgen een kleine letter als er voorletters, een voornaam of de achternaam van de partner voor staan: B. de Vries, Gert van der Laan, Caro Blok-de Lint. In scripties is het gebruikelijk om alleen achternamen te noemen.

Fouten met hoofdletters bij tussenvoegsels herkennen

Fouten met hoofdletters bij tussenvoegsels voorkomen

Voor- en achternamen krijgen altijd hoofdletters, maar tussenvoegsels krijgen soms een kleine letter en soms een hoofdletter.

Twijfel je of je een tussenvoegsel met een hoofdletter moet schrijven? Kijk dan wat er voor het tussenvoegsel staat. Staat voor het tussenvoegsel een voornaam, voorletter of achternaam? Dan schrijf je het tussenvoegsel met een hoofdletter. In alle andere gevallen gebruik je een kleine letter.

Wel of geen hoofdletter na een dubbele punt

Waarom is een hoofdletter na een dubbele punt hier fout?

Na een dubbele punt volgt in principe een kleine letter. Product, prijs, promotie en plaats zijn geen unieke namen maar “gewone” zelfstandige naamwoorden. Daarom schrijf je ze met een kleine letter.

In drie gevallen schrijf je na een dubbele punt wel een hoofdletter:

• als na de dubbele punt een citaat volgt;
• als na de dubbele punt een opsomming volgt die uit volledige zinnen bestaat;
• als na de dubbele punt een woord komt dat je met een hoofdletter schrijft.

Herkennen van fouten met hoofdletters na een dubbele punt

Fouten met hoofdletters in afkortingen

Waarom is “HBO-studenten” fout?

Afkortingen van onderwijstypen, zoals pabo, vwo en mbo, schrijf je met kleine letters. Daarom schrijf je “hbo” ook met kleine letters.

Herkennen van fouten met hoofdletters in afkortingen

Fouten met hoofdletters in afkortingen voorkomen

In scripties worden afkortingen vaak ten onrechte met een hoofdletter geschreven. Onthoud daarom de regel: afkortingen worden in principe met kleine letters geschreven, tenzij het om een van onderstaande uitzonderingen gaat.

Bepaalde afkortingen schrijf je wél met hoofdletters:

• Afkortingen van wetten en besluiten, behalve als een andere schrijfwijze ingeburgerd is: BW, AMvB. Afkortingen van namen die uit meer dan vijf letters bestaan, schrijf je wel met kleine letters: Europol, Benelux.
• Afkortingen van (eigen)namen van bedrijven of instellingen. Daarbij neem je de schrijfwijze van het bedrijf of de instelling over: VVD, PvdA.
• Afkortingen van Engelse woorden: CEO. Als dit soort afkortingen eenmaal is ingeburgerd, worden ze trouwens wel weer met kleine letters geschreven: dvd, cd. Je kunt dit opzoeken in het woordenboek.

Aan het begin van een zin schrijf je altijd een hoofdletter, ook als de zin met een afkorting begint.

Veelgestelde vragen

Wanneer gebruik je een hoofdletter?

Hoofdletters gebruik je in twee situaties: aan het begin van een zin en bij namen.

Je gebruikt ze bij namen van personen, bedrijven, instellingen, merken, wetten, boeken, aardrijkskundige plaatsen, talen, dialecten, volkeren, feestdagen en historische gebeurtenissen. Ook afleidingen van eigennamen en eigennamen in samenstellingen schrijf je met een hoofdletter.

Schrijf je tussenvoegsels met hoofdletters?

De voor- en achternaam van personen schrijf je met hoofdletters. Als de achternaam begint met een tussenvoegsel, krijgt dat tussenvoegsel ook een hoofdletter als het vooraan staat: De Vries, Van der Laan.

Tussenvoegsels zoals de, van, el of da krijgen een kleine letter als er voorletters, een voornaam, een ander tussenvoegsel, of de achternaam van de partner voor staan: B. de Vries, Gert van der Laan, Caro Blok-de Lint, Van de Geijn. In scripties is het gebruikelijk om alleen achternamen te noemen.

Op welke manier kun je hoofdletters gebruiken in Engelse kopjes/titels?

Je kunt op drie manieren hoofdletters gebruiken in titels en kopjes in je Engelse scriptie of essay:

1. Schrijf alle belangrijke (kern)woorden met een hoofdletter (title case).
2. Schrijf alleen het eerste woord met een hoofdletter (sentence case).
3. Gebruik een combinatie van bovenstaande twee opties.