Opsommingen: correcte leestekens, hoofdletters en grammatica
Opsommingen in een (academische) tekst helpen je om informatie beknopt en op een overzichtelijke manier weer te geven. Zorg er bij iedere opsomming voor dat:
- de opsommingspunten logisch volgen op de inleidende zin;
- de juiste leestekens worden gebruikt;
- het hoofdlettergebruik klopt;
- de opsommingspunten dezelfde zinsstructuur hebben.
Dit kun je eenvoudig doen door onze vijf correcte soorten opsommingen voor in een scriptie aan te houden of je te wenden tot de opsommingsregels uit het Groene Boekje die we voor je opgesomd hebben. Zorg er ook voor dat je de opsommingen correct opmaakt.
Heb je geen zin om heel het Groene Boekje door te nemen? Gebruik dan onze gratis Grammatica Check en zorg ervoor dat je tekst foutloze opsommingen bevat.
Inhoudsopgave
- Overzicht vijf soorten correcte opsommingen
- Type 1: Zinsdelen laten aansluiten op de inleidende zin
- Type 2: Een opsommingslijst met woordgroepen
- Type 3: Lijst met losse woorden
- Type 4: Aparte zinnen na een introductiezin
- Type 5: Opsomming in een zin
- Opmaak van opsommingen in je scriptie
- Uitzonderingen volgens het Groene Boekje
Overzicht vijf soorten correcte opsommingen
| Soort | Opsomming voorbeeld | Uitleg |
|---|---|---|
| 1. Zinsdelen laten aansluiten op de inleidende zin. | De gemeente heeft twee nieuwe doelstellingen:
|
|
| 2. Een lijst met woordgroepen | De volgende modellen worden gebruikt:
|
|
| 3. Een lijst met losse woorden | De onderzoeker beschikt over de volgende gegevens van de respondenten:
|
|
| 4. Aparte zinnen na een introductiezin. | Over de cliënten blijkt het volgende:
|
|
| 5. In een lopende zin. | Het laatste hoofdstuk behandelt de conclusie, discussie en aanbevelingen. Ook wordt gereflecteerd op het onderzoek. |
|
Type 1: Zinsdelen laten aansluiten op de inleidende zin
Een opsomming is pas correct wanneer alle opsommingspunten logisch aansluiten op de inleidende zin van de opsomming. Ook moeten de afzonderlijke opsommingspunten dezelfde zinsstructuur hebben.
| Fout | Goed |
|---|---|
Gekeken moet worden naar een van de volgende oplossingen:
* Niet alle opsommingspunten hebben dezelfde zinsstructuur |
Gekeken moet worden naar een van de volgende oplossingen:
|
Het is bekend dat:
* Het laatste punt sluit niet logisch aan bij de inleidende zin. |
Het is bekend dat:
|
De directie heeft besloten dat:
* De opsommingspunten sluiten niet logisch aan bij de inleidende zin én de opsommingspunten hebben niet dezelfde zinsstructuur. |
De directie heeft besloten dat:
|
Type 2: Een opsommingslijst met woordgroepen
Gebruik een lijst met woordgroepen als je drie of meer punten extra overzichtelijk wilt presenteren.
- posttraumatische stoornis;
- ADHD;
- syndroom van Asperger;
- afasie.
In de volgende paragrafen wordt iedere stoornis apart behandeld.
Type 3: Lijst met losse woorden
Gebruik voor een opsomming van losse woorden net als bij de lijst met woordgroepen alleen opsommingspunten als deze relevant zijn voor de beantwoording van een vraag of voor de centrale boodschap van je paragraaf of hoofdstuk en daarom benadrukt moeten worden. Het verschil met de lijst met woordgroepen is dat je in dit geval geen puntkomma’s achter de opsommingspunten schrijft.
Gebruik alleen geen leestekens wanneer je opsomming echt enkel uit losse woorden bestaat. Een opsommingsonderdeel dat uit twee woorden bestaat, hoort bij de categorie “woordgroep”. Als je een keuze maakt voor wel of geen leestekens, zorg er dan voor dat je deze keuze consistent aanhoudt in de rest van je tekst.
Bij Scribbr raden we aan om in dit geval geen leestekens te gebruiken.
In dit onderzoek wordt enkel ingegaan op de factoren van de DESTEP-analyse met betrekking tot de:
- demografie
- economie
- technologie
- ecologie
Met leestekens
In dit onderzoek wordt enkel ingegaan op de factoren van de DESTEP-analyse met betrekking tot de:
- demografie;
- economie;
- technologie;
- ecologie.
Type 4: Aparte zinnen na een introductiezin
Gebruik aparte zinnen in je opsomming als het onderwerp of de persoonsvorm die bij de onderdelen horen van elkaar verschillen. Let erop dat iedere zin een volzin moet zijn.
| Fout | Goed |
|---|---|
De volgende sterktes zijn uit de interne analyse naar voren gekomen:
* Punt twee en drie zijn geen volzinnen. |
De volgende sterktes zijn uit de interne analyse naar voren gekomen:
|
Type 5: Opsomming in een zin
Als je een opsomming opneemt in de lopende tekst, plaats je een komma tussen de verschillende onderdelen. Daarbij is het van belang dat de onderdelen dezelfde zinsstructuur en grammatica hebben. Tussen het een-na-laatste en het laatste onderdeel van de opsomming komt het voegwoord “en” of “of” te staan. Hier plaats je géén komma voor.
| Fout | Goed |
|---|---|
| In dit dossier zijn de klantgegevens, de jaarrekeningen en wanneer het bedrijf gestart is opgenomen.
* De onderdelen zijn ongelijk: de eerste twee delen zijn zelfstandig naamwoorden en het laatste deel niet. |
In dit dossier zijn de klantgegevens, de jaarrekeningen en de datum van oprichting opgenomen. |
| Om te zorgen dat de informatie volledig, helder, meetbaar en het vinden van informatie eenvoudig is, wordt …
* De onderdelen zijn ongelijk: de eerste twee delen zijn bijwoorden en het laatste deel niet. |
Om te zorgen dat de informatie volledig, helder, meetbaar en vindbaar is, wordt … |
| Het is van belang personen te contacteren die ervaring hebben, inzicht en passen bij het programma.
* Bij werkwoorden die een vast voorzetsel krijgen, mag het voorzetsel in een opsomming niet worden weggelaten, anders zijn de onderdelen van de opsomming niet gelijk. |
Het is van belang personen te contacteren die ervaring hebben met, inzicht hebben in en passen bij het programma. |
Opmaak van opsommingen in je scriptie
In een scriptie is het gebruikelijk om bullet points of streepjes te gebruiken als opsommingstekens. Cijfers en de a-b-c-constructie zijn ook toegestaan en worden vooral gebruikt bij de opsomming van deelvragen.
Som je je deelvragen puntsgewijs op, dan hoef je ze niet te cursiveren of tussen enkele aanhalingstekens te plaatsen. Neem je je deelvragen op in de lopende tekst, dan moet dit wel.
Als je een witregel plaatst na de inleidende zin, dan moet je dit consequent blijven doen bij al je opsommingen. Of je dit moet doen, is afhankelijk van de richtlijnen van jouw studie.
Uitzonderingen volgens het Groene Boekje
Leestekens bij opsommingen
De inleidende zin van een puntsgewijze opsomming eindigt meestal met een dubbele punt. Alleen als de onderdelen van de opsomming volledige zinnen zijn, is ook een punt toegestaan.
Een puntsgewijze opsomming kan ook geïntroduceerd worden door een woord of woordgroep, waarna je een dubbele punt mag plaatsen, maar dat is niet verplicht. Een leesteken mag in dit geval ook weggelaten worden.
| Voorbeeld | Uitleg |
|---|---|
Bevindingen
|
De opsomming wordt geïntroduceerd door een woord, waarna een dubbele punt weggelaten mag worden. De dubbele punt is wel altijd toegestaan en daarmee een veilige optie. |
Met het volgende dient rekening te worden gehouden.
|
De opsomming bestaat uit volledige zinnen, waardoor de inleidende zin mag eindigen op een punt. |
Hoofdletters bij opsommingen
Als een opsomming uit volledige zinnen bestaat, horen de zinnen met een hoofdletter te beginnen. Bestaat de opsomming uit woordgroepen of losse woorden dan worden kleine letters gebruikt.
De enige uitzondering zijn woorden die altijd met een hoofdletter worden geschreven.
Citeer dit Scribbr-artikel
Als je naar deze bron wilt verwijzen, kun je de bronvermelding kopiëren of op “Citeer dit Scribbr-artikel” klikken om de bronvermelding automatisch toe te voegen aan onze gratis Bronnengenerator.
Benders, L. (2024, 24 juni). Opsommingen: correcte leestekens, hoofdletters en grammatica. Scribbr. Geraadpleegd op 24 november 2024, van https://www.scribbr.nl/taalregels-schrijftips/opsommingen/
