Een goed scriptieonderwerp vinden dat meteen goedgekeurd wordt

Je scriptieonderwerp kiezen is de eerste stap van het onderzoeksproces. Soms wordt het onderwerp, oftewel de opdracht, al aangedragen door je opdrachtgever. Zo niet, dan moet je zelf op zoek naar een onderwerp. Dit kan best lastig zijn!

Bij je keuze voor een scriptieonderwerp moet je rekening houden met de volgende aspecten:

• de eisen van je opleiding
• je kennis- en interessegebieden
• wetenschappelijke of praktische relevantie
• beschikbaarheid van voldoende primaire en/of secundaire literatuur
• haalbaarheid binnen het tijdsbestek voor je onderzoek
• mogelijkheden tot afbakening
• je ervaring met de meest geschikte onderzoeksmethoden

Volg ons stappenplan om jouw perfecte onderwerp te kiezen en om het zo te introduceren dat je begeleider het direct goedkeurt.

Op basis van je gekozen onderwerp kun je vervolgens je probleemstelling, doelstelling, centrale onderzoeksvraag en deelvragen formuleren.

Stap 1: Controleer de eisen van je opleiding

De allereerste stap is het controleren van de eisen van je opleiding. Hiermee wordt de omvang bepaald van wat je kunt onderzoeken.

• Is er een vakgebied, onderwerp of domein waarbinnen je scriptie moet vallen?
• Is er een minimum en/of maximum aantal woorden?
• Wanneer is de deadline? Wat is je tijdsbestek?
• Moet het onderzoek wetenschappelijk of beroepsgericht georiënteerd zijn?
• Zijn er voorwaarden voor de onderzoeksmethoden? Moet je veldonderzoek doen, kwantitatief of kwalitatief onderzoek uitvoeren, bij een opdrachtgever stage lopen of specifieke soorten bronnen gebruiken?

Sommige onderwijsinstellingen en opleidingen stellen strengere eisen dan andere. Als je twijfelt wat er van je verwacht wordt, vraag het dan altijd aan je begeleider.

Stap 2: Denk na over je kennis en interesses

Oriënteer je op een mogelijk onderwerp door je eigen interesses met betrekking tot jouw opleiding op een rijtje te zetten. Zo vind je een onderwerp waar je graag langere tijd onderzoek naar doet.

Je kunt op vier manieren op ideeën komen:

1. Maak een lijst van vakken of cursussen die je tijdens je studie erg leuk vond. Denk na over de onderwerpen die tijdens deze vakken behandeld werden en welke je daarvan interessant vond of waar je eerder onderzoek naar hebt gedaan.
2. Bedenk welke artikelen je interessant vond, lees deze nog eens en zoek in de discussie van deze artikelen naar suggesties voor vervolgonderzoek. Houd er rekening mee dat het onderzoek wel haalbaar moet zijn.
3. Kijk naar scripties van andere studenten van jouw opleiding om te onderzoeken welke scriptieonderwerpen jou interessant lijken. Vaak hebben universiteiten of hogescholen een database met (bijna) alle scripties die je gratis kunt raadplegen.
4. Misschien heb je al plannen om na je scriptie een master te gaan doen, te promoveren of om in een bepaald werkveld te werken. Kies dan een scriptieonderwerp dat hierop aansluit, zodat je daar alvast kennis over opdoet. Dit is een voordeel voor later.

Stel op basis hiervan een lijst met interessegebieden en mogelijke onderwerpen samen.

Stap 3: Doe vooronderzoek

Zodra je voor jezelf duidelijk hebt wat je interessant vindt, kun je vooronderzoek doen om mogelijke scriptieonderwerpen te vinden. Je kunt hiervoor:

• een kleinschalig literatuuronderzoek doen en/of
• als je tijdens je stage een scriptie moet schrijven, jouw collega’s en opdrachtgever raadplegen.

Onderwerpen ontdekken door literatuuronderzoek

Zoek met behulp van een algemeen zoekwoord over je interessegebieden en potentiële onderwerpen, zoals kinderpsychologie, naar actuele bronnen via Google (Scholar) en weblogs. Of gebruik LexisNexis: een database waarin je snel alle krantenartikelen binnen je onderzoeksrichting kunt vinden.

Je kunt ook zoeken naar actuele artikelen en papers binnen je onderzoeksrichting. Ieder vakgebied heeft een aantal top journals en vakbladen waarin je kunt zoeken naar een onderwerp. Het is slim om tijdens je literatuuronderzoek de laatste edities van een aantal journals door te nemen om mogelijke scriptieonderwerpen te vinden.

Tijdens je stage een scriptieonderwerp vinden

Als je stage loopt bij een organisatie of bedrijf kan het slim zijn eens met je directe collega’s, leidinggevenden en opdrachtgever te praten. Zij hebben vaak goede ideeën voor onderwerpen. Je kunt collega’s vragen met je mee te denken of een afspraak inplannen met je leidinggevende. Zo wordt je uiteindelijke onderwerpkeuze ook eerder gesteund door je collega’s en opdrachtgever.

Oriënterende vragen die je kunt stellen:

• Zijn er problemen op de werkvloer die je graag opgelost ziet?
• Komen er nieuwe ontwikkelingen aan waarop de organisatie graag wil inspelen?
• Zijn er bedrijfsplannen die al een tijdje op de plank liggen?

Het is ook slim om contact op te nemen met studenten die al een scriptie bij de organisatie hebben geschreven.

Stap 4: Kies het best passende onderwerp

Bekijk je lijst met mogelijke scriptieonderwerpen en kies maximaal 3 onderwerpen die jou het interessantst lijken en waar voldoende literatuur over te vinden is. Zodra je dat hebt gedaan, kun je ontdekken welk onderwerp je uiteindelijk wilt kiezen door het volgende te doen:

1. Praat over de 3 onderwerpen met je studiebegeleider, opdrachtgever, vrienden, studiegenoten, collega’s of familie. Hoe enthousiaster je over een onderwerp praat, hoe beter het onderwerp vaak bij je past.
2. Bepaal welk onderwerp het beste aansluit op de eisen vanuit jouw opleiding.
3. Ga na of de onderwerpen wel maatschappelijk of wetenschappelijk relevant zijn.
4. Bedenk met welke onderzoeksmethoden je de onderwerpen mogelijk zou kunnen onderzoeken. Kies een onderwerp dat aansluit bij het soort onderzoek waar jij goed in bent en wat je leuk vindt om te doen. Ben je bijvoorbeeld goed in statistiek? Of vind je het leuker om interviews af te nemen?

Stap 5: Baken je onderwerp af

Je onderwerp is waarschijnlijk nog niet afgebakend, terwijl dit wel heel belangrijk is om ervoor te zorgen dat je het ook daadwerkelijk kunt onderzoeken. Zorg er daarom voor dat je het onderwerp afbakent. Om dit te doen, kun je je verder verdiepen in de literatuur.

Waarschijnlijk is je onderwerp om te beginnen te breed en daardoor niet haalbaar om te onderzoeken. Baken je onderwerp bijvoorbeeld af door:

• een deelonderwerp te kiezen;
• de specifieke context (tijd en plaats) te bepalen;
• een duidelijke doelgroep te kiezen;
• je op een (of meerdere) bepaalde casussen te richten.

Daarnaast is het in de afbakening van je onderwerp belangrijk om de relevantie van je onderzoek te waarborgen. Dit kun je het beste doen door het onderwerp te relateren aan actuele kwesties die spelen in de samenleving en/of academische literatuur.

Stap 6: Je onderwerp overtuigend introduceren

Introduceer je onderwerp in je onderzoeksplan (zoals je plan van aanpak of proposal) op zo’n manier dat je begeleiders en/of opdrachtgevers hier ook enthousiast over worden. Houd hierbij rekening met de volgende drie punten:

1. Afbakening

In de introductie van je onderwerp moet duidelijk blijken hoe je het onderwerp afgebakend hebt.

• Waar gaat je onderzoek precies op in?
• Op welke doelgroep (populatie) heeft het onderzoek betrekking?
• In welke soorten variabelen ben je geïnteresseerd?

2. Kennis van je lezers

Leg vaktermen en begrippen die je lezers nog niet kennen kort uit in je inleiding, zodat het duidelijk is waarover je het hebt.

• Weten jouw lezers al wat alle vaktermen en begrippen die je introduceert inhouden?

3. Interesse wekken

Wek de interesse van je lezers door je onderwerp op een pakkende wijze te introduceren.

• Raak je geïnteresseerd om meer te lezen als je jouw onderwerp-introductie nog eens leest?
• Zo niet, kun je bondiger schrijven of de relevantie van het onderwerp beter benadrukken voor je lezer? Je kunt hiervoor ook actuele voorbeelden gebruiken.

Voorbeeldzinnen om je onderwerp te introduceren

Je kunt de volgende voorbeeldzinnen gebruiken om de lezer direct duidelijk te maken waar je onderzoek over gaat.

En dan?

Zodra je een onderwerp hebt gevonden dat aan alle eisen voldoet en dat je goed hebt afgebakend, kun je beginnen met het opstellen van je probleemanalyse en onderzoeksopzet in je onderzoeksplan.

Na het opstellen van je onderzoeksplan kun je dan eindelijk beginnen aan het uitvoeren van je onderzoek en het schrijven van je scriptie.

Veelgestelde vragen over je scriptieonderwerp

Waarom moet je je onderzoek afbakenen?

Door je onderzoek goed af te bakenen:

• weet je precies wat je onderzoekt en of je onderzoek haalbaar is;
• wordt het gemakkelijker om de probleemstelling en doelstelling te beschrijven;
• kun je eenvoudiger een hoofdvraag en deelvragen formuleren;
• verhoog je de betrouwbaarheid en validiteit van je onderzoek.

Hoe beschrijf je de afbakening in je scriptie?

Je kunt je onderzoek op de volgende manier afbakenen:

• In je inleiding geef je aan op welk onderwerp je precies ingaat
• In het theoretisch kader geef je de definities van bepaalde termen. Dit is de begripsafbakening.
• In de methodologie ga je in op de inclusie- en exclusiecriteria.
• In de conclusie en/of discussie kun je nog eens duidelijk aangeven op welk afgebakend onderwerp je onderzoeksresultaten en conclusie betrekking hebben.

Wat is wetenschappelijke relevantie?

Met een wetenschappelijk relevant onderzoek draag je bij aan het bevorderen van de beschikbare wetenschappelijke kennis door bijvoorbeeld:

• een gat (hiaat) in de literatuur op te vullen
• een theoretisch probleem te helpen oplossen
• aan bestaande literatuur bij te dragen
• een nieuw perspectief op het onderwerp te introduceren

Als je een universitaire opleiding volgt, moet je de wetenschappelijke relevantie (ook wel theoretische relevantie genoemd) van je onderzoek bewijzen. Vaak is je onderzoek daarmee ook praktisch relevant.

Je kunt ervoor zorgen dat je onderzoek wetenschappelijk relevant is door na te gaan waar nog geen onderzoek naar gedaan is. Je kunt bijvoorbeeld kijken naar (nog niet uitgevoerde) vervolgonderzoeken die worden aangeraden in de discussie van wetenschappelijke artikelen of andere scripties.

Wat is maatschappelijke of praktische relevantie?

Een praktisch of maatschappelijk relevant onderzoek draagt bij aan de oplossing voor een probleem, waardoor je bijdraagt aan de maatschappij.

In een maatschappelijk of praktisch relevant onderzoek wil je onder andere:

• nuttige conclusies trekken over de huidige stand van zaken;
• testen of een bepaalde methode werkt of niet;
• leiden tot aanbevelingen om een probleem op te lossen.